Sağlık Bakanlığınca, yeni tip koronavisüsle (Kovid-19) mücadele sürecinde alınacak tedbirler doğrultusunda, hayvan kesim yerlerinde görev yapacaklara, kasaplara, temizlik görevlilerine ve yöneticilere Kovid-19 konusunda eğitim verilmesi, buralarda kalabalık oluşumunu önlemek için kesimlerin randevu ile yapılması, sosyal mesafeye uyulması ve maske takılması gerektiği belirtildi.
“Salgın Yönetimi ve Çalışma Rehberi”, kurban bayramı ve öncesinde hayvan satış yerlerine yönelik önlemler eklenerek güncellendi.
Kovid-19’un, damlacık ve temas yoluyla, hasta insandan duyarlı insanlara bulaşan bir hastalık olduğu anımsatılan rehberde, hayvan satış yerlerinde sığır, manda, koyun, keçi ve develerin canlı satışa sunulduğu hatırlatıldı. Rehberde sığır, manda, koyun, keçi ile Kovid-19’un bulaştığını gösteren bir kanıt olmadığı vurgulanarak, “Bir koronavirüs hastalığı olan MERS (Orta Doğu Solunum Sendromu), 2012 yılında Suudi Arabistan’da salgın yaptı ve sonra birçok ülkede görüldü. MERS için enfeksiyon kaynağı olarak develer sorumlu tutuldu. MERS salgını döneminde ülkemizde develer ile bulaşan hastalık bildirilmedi. Kovid-19 salgını döneminde ise develer ile hastalık bulaştığını bildiren bir kanıt da ortaya konulmadı.” bilgisine yer verildi.
Rehberde, hayvan satış alanının giriş kapılarına ve uygun yerlerine, Kovid-19’dan korunma önlemleri ile ilgili bilgilendirici kuralların olduğu tabelalar asılması, tabelalarda sosyal mesafenin korunması, maske takma, el hijyeni ve elle temas (tokalaşma) yapılmaması uyarılarının yer alması gerektiğine işaret edildi.
Hayvan satış alanlarında, satıcılar ve müşterilerin maskesiz dolaşmamaları gerektiğine dikkati çekilen rehberde, hayvan satış alanının etrafının sınırlandırılması, insan kalabalığını önlemek için hayvan ve insanların giriş-çıkışına uygun kontrollü kapıların oluşturulması, hayvan satış yerleri içinde uygun yönlendirmeler yapılması gerektiği vurgulandı.
Rehberde, öne çıkan diğer tedbirlerden bazıları şöyle sıralandı:
“- Hayvan satış alanında 8 metrekareye bir kişi (müşteri ve satıcı beraber) olacak şekilde kontrollü insan girişi sağlanmalı.
– Hayvan satış alanının giriş kapılarına ve uygun yerlerine, Kovid-19’dan korunma önlemleri ile ilgili bilgilendirici kuralların olduğu tabelalar asılmalı.
– Hayvan satış alanlarına ateş, öksürük, burun akıntısı ve solunum sıkıntısı olanlar alınmamalı.
– Hayvan satış yerlerine girenlerin ateşi ölçülmelidir. Vücut sıcaklığı 38 derecenin üstünde olanlar alınmamalı.
– Müşterilerin, hayvan satış alanlarında uzun süre kalmamaları için uyarılar yapılmalı.
– Kapalı alanı veya tesisi olan hayvan pazarlarında müşterilerin tesis alanlarına maskeli olarak girmeleri ve tesis içerisinde maskeli olmaları sağlanmalı. Girişte el dezenfektanı bulundurulmalı ve tesise giren her misafirin el antiseptiği kullanması sağlanmalı. Bütün kullanım alanlarda (bekleme, dinlenme) en az 1 metre mesafeye uyacak şekilde düzenleme ve ihtiyaç olan yerlerde zemine ve oturma alanlarına işaretlemeler hazırlanmalı.
– Bu tesislerdeki yeme-içme alanları Kovid-19 kapsamında Restoran, lokanta, kafelerde alınması gereken önlemlere uyulmalı.
– Hayvan satış alanında insan kalabalığı ve belirli yerlerde yoğunluğu önlemek için uygun hayvan satış üniteleri oluşturulmalı. Bu üniteler arası mesafe en az 2 metre olmalı.
– Her hayvan satış ünitesinin uygun yerinde el antiseptiği veya en az yüzde 70 alkol içeren kolonya bulundurulmalı. Hayvan satış alanı içerisinde ulaşılabilir yerlerde el yıkamak için lavabolar oluşturulmalı. Yeterli sayıda lavabo ve tuvalet olmalı. Hayvan satış alanı içerisinde seyyar satıcı dolaşmamalı. Hayvan satış alanı yakınında hizmet veren büfe, bakkal ve kahvehaneler Kovid-19 kapsamında alınması gereken önlemlere uymalı.
– Hayvan satış alanlarının düzenlenmesi ve çevre temizliğinde Kurban Bayramında Alınması Gereken Önlemlere İlişkin Mevzuata uygun hareket edilmeli.”
“Kesimler randevu ile yapılmalı”
Müşterilerin ve satıcıların hayvan satış alanlarında maske takması gerektinin altı çizilen rehberde, sosyal mesafeye uyum ve hijyen şartlarına uyulmasının önemine işaret edildi.
Satışa sunulan hayvanlar için alınması gereken önlemler kapsamında, hayvanlardan bulaşan zoonotik hastalıklardan korunmak amacıyla, yayımlanan genelge ve tebliğlere de uygun hareket edilmelisi gerektiği belirtilen rehberde, şu ifadeler kullanıldı:
“Kurban Bayramı süresince, özellikle bayramın birinci ve ikinci günü fazla sayıda kurban kesimi talebi olmaktadır. Yerleşim birimlerinde bulunan kesimhaneler bu talebi karşılamakta yetersiz kalabilir. Bu yetersizlik veya fazla kesim talebi, kontrolsüz ve hijyenik olmayan kesimlerin yapılmasına, ayrıca kontrolsüz kesim yapılan yerlerin önünde kurallara uymayan, kontrol edilemeyen, sosyal mesafeye uymayan bir kalabalık oluşumuna yol açacaktır. Bu amaçla Kurban Bayramlarında İl ve İlçe Kurban Hizmetleri Komisyonlarının belirlediği alanlarda hayvan kesim yerleri oluşturulmaktadır.”
Hayvan kesim yerleri/kesimhanelerde kontrolsüz kalabalığı önlemek ve hastalık bulaşma riskini azaltmak için alınması gereken önlemler, şöyle sıralandı:
“- Kesim yapılacak yerler önceden planlanmalı, belirlenmeli, standartları kontrol edilmeli ve yetkilendirilmeli.
– Hayvan kesim yerleri/kesimhanelerin önüne Kovid-19’la ilgili bilgilendirme afişleri asılmalı. İl, ilçe ve diğer yerleşim birimlerinde, kesim standartlarına uygun mevcut hayvan kesim yerleri/kesimhanelerin bayram süresince açık olması ve hizmet vermesi sağlanmalı.
– Hayvan kesim yerleri/kesimhane bulunmayan ilçe veya yerleşim birimlerinde yetkililer standartlara uygun mobil hayvan kesim yerleri/ kesimhaneler oluşturmalı, kesim yapılan yerlerin ve çevresinin temizliği için önlemler alınmalı.
– Hayvancılık işletmelerinin (10 hayvandan fazla kesim yapanlar) oluşturdukları kesim yerleri ilgili kurumlar tarafından yetkilendirilmeli ve denetlenmeli. Kontrolsüz ve yetkilendirilmemiş kişi veya organizasyonların kesim yapmaları önlenmeli. Hayvan kesim yerleri ve kesimhanelerde görev yapacaklara; kasaplara, temizlik görevlilerine ve yöneticilere önceden Kovid-19 konusunda eğitim verilmeli.
– Hayvan kesim yerleri/kesimhaneler önünde kalabalık oluşumunu önlemek için kesimler randevu ile yapılmalı.
– Hayvan kesim yerleri/kesimhaneler önünde bekleyenlerin sosyal mesafeye uymaları ve maske takmaları sağlanmalı.
– Kasaplar; su geçirmeyen önlük, maske, eldiven, su geçirmez çizme kullanmalı. Kasapların görev yaptıkları süre içerisinde hijyen kuralları ve Kovid-19 ile ilgili alınması gereken tedbirlere uymaları sağlanmalı ve kesim sırasında kullandıkları giysi, eldiven, maske ve ekipmanların kirlilik oluşması durumunda veya belirli aralıklarla değiştirilmeli.
Öte yandan rehberde, lavabo ve tuvaletlerde de hijyene özen gösterilmesi belirlenen kriterlere göre temizliğin yapılması gerektiği vurgulandı.