Yaşam; “ Yaşam bir başka tanımla, canlılık niteliği taşıyan varlıkların yaşadıkları süre boyunca kazandıkları deneyimler ve yaşayışların bütünüdür.” diye yazıyor sözlüklerde ve ansiklopedilerde.
Peki, şiir nedir? Şiir, neredeyse dilin doğuşuyla beraber ortaya çıkan bir yazın türüdür. Her şairin, her insanın tanımı ise farklıdır.
“Şiirler nereden geldikleri belli olmayan, tanımı yapılamayan, bütün yaşamımızı etkileyen boyutları evrence süren o ateşböcekleridir.” diyor Fazıl Hüsnü Dağlarca.
“Şiir gürültüden müziğe geçmektir. Şiir, evrenin içinde büyük seslerin, molekül ve atomlardan başlayan bütünlüğü, bu bütünlüğün müziğidir.” diyor Can YÜCEL
Şiir; sözcükleri, imgeleri, söz dizimiyle oluşan bir bütündür. Duygu ve düşüncenin az sözle çok şey ifade ederek kişiye özgü bir biçimde sunulmasıdır.
İnsana dünyada yalnız olmadığını duyumsatan bir edebiyat türüdür ayrıca.
Şiir her şeydir ve sınırları olmayandır.
Basit bir imgeyle en karmaşık kavramı anlatabilmektir. İç dünyamızın dışa vurumudur. Yaşamın bütün renklerini sunan gülümsemedir. İyileştiricidir ve iyiliktir. Işıktır, ışığa yöneltendir.
Özünde sevgiyi taşıyan, kötüye kapalı, sadece kişiye ait olan, hiç kimsenin ulaşamadığı duygu ve düşüncelerin estetik söylemidir.
Diğer sanat dalları gibi aydınlatma görevini yerine getirendir. Bir ninninin, tekerlemenin, marşın, şarkının, türkünün özü şiirden gelmektedir.
Doğumdan ölüme, yaşamımızın her anını şiirle anlatan bir gelenekten geliyoruz.
Bizler, bebeklerimizi uyuturken ninni söyleyen, oyunlarını tekerlemeyle başlayıp sonlandıran, asker uğurlamaları ve karşılamalarda marşlarla coşan, cenaze törenlerinde ilahilerle ağıtlara sığınan, yakımlarda başkaldıran, nişan-düğün-sünnet gibi törenlerinde türkülerle oynayıp eğlenen; kısacası yaşamı sözlü sanatla kucaklayan bir ulusuz. Yaşantımızdaki önemli olaylara şiirlerle tarih düşmüşüz veya tarihi güncele bağlamışız.
ŞİİR NEREDE?
Şiir nerede? Kendisine yalnızca kendi yaşamının değil, bütün yaşamların bağışlandığı insan, düşünen, konuşan bir varlıktır ve şiirin kaynağıdır.
Yaşam, yaşanılansa şiir bu yaşanılanın içindedir. Kesinlikle şiirsi bir taraf vardır. Ve şiir hep güzelliklerle anılır.
Şiir tadında yaşamak, şiir tadında konuşmak, şiir tadında çalışmak gibi…
Bununla bir uyumu yakalamaktır.
Şiirsiz yaşam; yağı, tuzu, şekeri ve tadı olmayan bir yemekten farklı olmazdı ya da susuz bir nehir, ışıksız bir dünya, kısacası bir yanımız eksik olurdu.
Şiir, insanı ve doğayı kucaklayan bir dünyadır.
Kahkahasında yaşamın kahkahası da vardır, insanın çığlığındaysa şiirin çığlığı bulunmalıdır. Bu yüzden bütün alanlardan kültürden, bilimden, sanattan, felsefeden, edebiyattan, eğitimden yararlanılır. Süzerek oluşturur güzelliğini ve güzelliği karşılığında hiçbir şey istemez.
T.S.Eliot'un bir denemesinde vurguladığı gibi: "Her şiir bir abide, zaman ve mekan içinde bir ölüş ve bir diriliştir."
Şiir, ezberlenebilir bir şey olduğu içinde uzun soluklu olmaktadır. İçinde insan olan, insanı ilgilendiren her şiir, ölümsüz olmaya da adaydır.
Peki, 'Şiir yazılmasa ne olurdu?
Oktay Rifat'ın bu soruya verdiği yanıt 'Şiir olmasaydı, yaşama dediğimiz oluşun çarklarından biri eksilirdi. Belki kıyamet kopmazdı ama insanlar sevişemez, öpüşemez, beğenemez, yarınların yeni düzenine şiirli dünyanın hızıyla kavuşamazdı' olmuştur.
İnsanın insandan uzaklaştığı, sevginin yerini başka değerlerin aldığı, kent yaşantısının insanı sürüklediği umutsuzluk sürecinde yaşıyoruz. Her geçen gün biraz daha fazla baskı altına alındığımız sosyal ve toplumsal koşullarla, örselenmelerle yaşamaktayız. Kısacası ‘durup ince şeyleri dinlemeye, anlamaya kimsenin zamanının olmadığı’ bir karmaşa dönemindeyiz. Üzülerek belirtiyorum ki şiir okumayı da bu baskılar ve yoğunluklar arasında unuttuk. Biz unutulmadan ya da kötücül rüzgârlarla savrulmadan barışın, bilimin, sevginin ve sanatın egemen olduğu bir yaşam için şiirlerimizi yüksek sesle okuyalım.
Okuyalım ki duyanlar gelsin katılsın bizlere. Evrene yayılsın şiirin sesi, sözün büyüsü. Barışçıl bir yerküre, daha huzurlu, güvenli bir Türkiye, daha mutlu, daha sağlıklı bir yaşam için; söylemde değil, eylemde el ele, gönül gönüle şiirle olalım.
Demet Duyuler