Mazlumder Adana tarafından hazırlanan, Adana İli, Seyhan İlçesi, Sucuzade Mahallesi 30095 Sokakta Polis Memuru Tarafından Suriyeli Sığınmacı Ali El- HENDAN isimli Gencin Öldürülmesine İlişkin Ön İnceleme ve Gözlem Raporu:
ÖN İNCELEME VE GÖZLEMLER:
“Yaşam Hakkı” dini ve kadim değerler, anayasa ve uluslararası sözleşmeler gereğince en temel insan hakkıdır. Bu bağlamda devlet memurları görevlerini ifa ederken başta yaşam olmak üzere insan haklarına ilişkin hususlarda azami özen ve dikkati göstermekle yükümlüdürler. MAZLUMDER’in görevlerinden biri de hak ihlallerini gözlemlemek ve gerekiyorsa kamuoyu ile paylaşmaktır.
A)RAPOR DÜZENLENMESİNE KONU OLAY:
Sosyal medya ve internet haber ajanslarında 27.04.2020 tarihinde gündüz vakitlerinde Adana ili, Seyhan ilçesi, Sucuzade mahallesinde polis memuru tarafından Suriye vatandaşı sığınmacının göğsünden vurulmasına ilişkin çıkan haberler üzerine ; Şubemiz yönetim kurulunun aldığı kararla olayın gözlemlenip, ön inceleme raporu düzenlenmesi için bir heyet oluşturulmasına karar verilmiştir.
B) GÖZLEMCİ HEYETİ:
Heyetteki Üyeleri:
-Av. Mehmet Ali ÖNAL; MAZLUMDER Adana Şube Başkanı,
-Metin Muhyettin Yıldırım ; MAZLUMDER Adana Şube Yönetim kurulu üyesi
-Av. Hamza DEMİR ; MAZLUMDER Adana Şubesi İnceleme ve Cezaevi komisyon üyesi
C)GÖZLEMİN TARİHİ VE YERİ:
Konunun yönetim kurulunca görüşüldükten sonra Adana Seyhan İlçesi, Sucuzade Mahallesinde bulunan olay mahalline olay günü olan 28.04.2020 tarihinde saat 14:00’da gidilmiştir.
D) OLAY YERİ VE YAPILAN GÖRÜŞMELER:
Olay Adana ili, Seyhan ilçesi, Sucuzade Mahallesi 30095 sokakta saat 11:30 da gerçekleşmiştir. Heyetimiz olay yerine 28.04.2020 tarihinde saat 14.00 sıralarında intikal etmiştir. Heyetimiz Kontrol noktasını, olay yerinin giriş kısmını, olay yerini ve sokakta bulunan kamera kayıt cihazlarını fotoğraflanmıştır. Olay yerinde 3-4 sivil polisin beklendiği gözlenmiştir. Heyetimiz olay yerinde bulunan vatandaşlar ile diyaloğa girmiştir. Heyetimizden Şube başkanımız Av. Mehmet Ali Önal olay mahallinde bulunan vatandaşlardan, göğsünden vurulan gencin tam olarak nerede vurulduğuna ve nasıl vurulduğuna dair bilgilerinin olup olmadığı sorulmuştur. Kalabalık içerinde sonradan polis memuru olduğunu öğrendiğimiz sivil giyimli polis memur memurunun “Olayı bilmiyorsunuz neyin derdinseniz” diyerek müdahale ettiği, ardından 3. Dk sonra iki polis aracının olay mahalline gelerek “hakkınızda evlerin fotoğraflarını izinsiz çektiğiniz iddiası var kimlik kontrolü yapacağız” diyerek incelememize müdahale ettikleri gözlemlenmiştir. Polis memurlarına, MAZLUMDER Adana Şubesi yöneticileri olduğumuz, olaya ilişkin bilgi toplamak istediğimiz, derneğin bu olaylara ilişkin bilgi toplama ve raporlama görevi olduğu anlatılmıştır. Kimlik sorgularımız yapılmış ve kimliklerimiz tarafımıza iade edilmiştir.
Olay mahalline yakın esnaf ve sakinler ile yapılan görüşmelerde; kolluk kuvvetlerinin Covid-19 salgınından sonra Metro yolunun Obalar Cadde girişine yakın yerde kimlik kontrolü yaptıkları, olay günü kontrol noktasında 2 gencin polis tarafından kimlik kontrolü için durduruldukları, ardından polislerin birkaç genci daha durdurduklarını, gençlerden birinin kimlik vermeden kontrol noktasından kaçmak istediğini, kontrol noktasının 15-20 metre yakınında sokağa koşmaya başladığını, ardından kısa süre sonra silah sesinin duyduklarını, gencin sokak ortasında göğsünden vurulduğu beyan edilmiştir.
Olay mahallinde bulunan esnaflara havaya uyarı ateşinde bulunup bulunmadıkları sorulmuş, herhangi bir uyarı ateşini duymadıkları ifade edilmiştir.
Yine olay mahallinde bulunan bir kısım vatandaşların beyanında “Polis memurlarının kontrol noktasında iki genci durdurduklarını, üst araması yaptıktan sonra kimlik sorgulaması yapmak istediğini, gençlerden birinin 20 yaş altında olduğu için idari para cezası yaptırımına uğramamak için kontrol noktasına yakın olan sokaktan kaçmak istediğini polisin arkasından giderek “Dur” ikazında bulunduğu, ardından bir el silah sesini duyduklarını, havaya herhangi bir uyarı ateşi yapılmadığını beyan etmişlerdir.
Olay mahallinde vatandaşlar ve esnaf dinlendikten sonra maktulün ikamet ettiği adresine gidilmiştir. Maktulün ikametgahında çok sayıda polis memuru olduğu, bir kısım polis memurlarının üst rütbeli oldukları giydikleri üniformalı kıyafetlerden anlaşılmıştır. Kısa bir süre sonra heyetimize kimlik kontrolü yapan polis memurlarının da taziye evine geldikleri gözlemlenmiştir.
Maktulün babası ile görüşmek istediğimiz iletilmiştir. Ancak rütbeli polis memurlarının tercüman aracılığı ile maktulün babasına akrabanız olmayan, tanımadığını kimseler ile görüşülmemesi uyarısında bulunulduğu tarafımızca gözlemlenmiştir. Maktulün babası Adnan El Hendan ile yaptığımız kısa görüşmede dernek hakkında bilgi verilmiş, taziye verilerek baş sağlığı dilenmiş, olayın takipçisi olduğumuz bilgisi verilmiştir. Maktulun babası Adnan El Hendan beyanında; Taziyelerinin yoğun olduğunu 4-5 gün sonra görüşebileceğini ifade etmiştir.
Heyetimiz tarafından yapılan gözlemde; Olay yeri Metro Yolu -Güney Kuşak Bulv. Obalar Caddesi giriş kısmında bulunan ışıklara varmadan COVİD-19 salgını nedeni ile iki polis aracının kimlik sorgulaması yaptığı, Suriye vatandaşı olan maktulün de aralarında bulunduğu iki gencin durdurulduğu, ardından birkaç gencin de kimlik sorgulaması yapılmak üzere durdurulduğu, maktul gencin kontrol nedeni tespit edilemeyen ancak yaşının 20 yaşın altında bulunması nedeni ile idari para cezasından kurtulmak için kontrol noktasına yakın (15 metre) 30095 sokağa doğru koştuğu, ardından polis memurunun sokak girişinden ateş ettiği, maktulün 30099 sokak kavşağına varmadan vurulduğu, maktulün vurulma yeri ile bulvar arasında mesafenin tahminen 25 metre olduğu, kontrol noktasına ise 35-40 metre mesafede olduğu gözlemlenmiştir. Olay yerinde çekmiş olduğumuz fotoğraflarda olay yerini gören 5-6 adet kamera cihazının olduğu tespit edilmiştir. Sosyal medya da dolaşan video ve olay mahallideki bulunan vatandaşların beyanlarında gencin göğsünden vurulduğu iddia edilmiş, Adana Cumhuriyet Başsavcılığınca yapılan açıklamada da gencin göğsünden vurulduğu ifade edilmiştir.
Yapmış olduğumuz ön inceleme ve gözlemlerler olay yeri, kontrol noktası ve olay yerinde ikamet eden vatandaşların ve esnafın beyanı dikkate alınarak ön inceleme raporu düzenlenmiştir. Heyetimizin olay yerinde yaptığı incelemeler esnasında olayın faili polis memurunun olaydan dolayı Adana Nöbetçi Sulh Ceza Hakimliği tarafından tutuklandığı bildirilmiştir. Heyetimiz, savcılık makamına intikal eden soruşturma dosyasını ve olayı görüntüleyen kamera kayıtları ve olayı bizzat gören maktulün arkadaşı ile yapacağı görüşme neticesinde ayrıntılı raporu kamuoyu ile paylaşacaktır.
NETİCE VE TESPİTLER:
Yapmış olduğumuz görüşmeler, gözlemler ve ön inceleme neticesinde:
1.Suriye vatandaşı Ali EL HENDAN isimli sığınmacının “YAŞAM HAKKI”nın ihlal edildiğinin açık olduğu gözlemlenmiş,
2.Adana Cumhuriyet Savcılığına intikal eden soruşturma dosyasının, kamera kayıtlarının, olayı bizzat gören tanıkların ifadesine başvurulduktan sonra rapor düzenlenmesine karar verilmiştir.
3.Söz konusu elim olay sebebiyle yaşam hakkı ihlal edilen Ali El HENDAN’a Allah’tan rahmet, yakınlarına başsağlığı dilerken, olayın şeffaf ve etkin bir şekilde soruşturulması gerektiğini, dur ihtarına uymama kaynaklı benzer vakalar da dikkate alınarak bu tür vakaların önüne geçmek adına köklü bir reformun gerekliliğini hatırlatırız.