Hem konut kredi faizlerinin yükselmesi, hem de verilen kredi miktarının 300 bin TL bandında kalması, Türkiye'de konut satışlarını sert şekilde düşürürken, sektörün gözü kamunun başlatacağı kampanyaya kilitlendi.
KAMPANYANIN SEKTÖRÜ HAREKETLENDİRMESİ BEKLENİYOR
Nasıl Bir Ekonomi'den Leyla İlhan'ın haberine göre, Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, hazırlanacak kampanya ilgili olarak 12 Kasım’da müteahhitlerle bir araya gelerek beklentilerini aldı. Sektörden edindiğimiz bilgilere göre aralık ayında çıkması beklenen kampanya kapsamında, kamu bankaları öncülüğünde, kişilere krediye ulaşma imkanı sunulacak. Alt, orta ve yüksek gelir grubuna göre üç farklı seçeneğin yer alacağı kampanyada, faiz oranlarının yüzde 0,69 ila 1,20 arasında olması bekleniyor. Kampanyanın, düşen yerli talebi yeniden artması, sektörün yeni yılın ilk 2-3 ayını hareketli geçirmesi ve inşaat için bekleyen projelerin de başlamasını sağlayacağı ifade ediliyor.
"ÜÇ FARKLI FAİZ SİSTEMİ OLACAK"
Invest İnşaat Yönetim Kurulu Başkanı Bahattin Uçar, sektörün toplantıda krediye erişimde yaşanan sıkıntıları dile getirdiğini belirtti. Uçar, “Sektöre yönelik yeni pakette gelir gruplarına göre üç farklı faiz sistemi olacak. Faiz oranlarının 0.69’dan başlayıp, 1.20’ye kadar gelmesi bekleniyor” dedi. BDDK'nın kısıtlamayı getirmeden 4-5 ay önce ciddi bir yerli talebi olduğunu belirten Uçar, "Yerli talebinde hesap şuydu, ‘enflasyon yüksek, krediler uygun, gelin gayrimenkul alalım’ idi. Böylece hem para kazandırılır, hem de barınma ihtiyacı karşılanır. Ancak krediye erişim mümkün olmadığı konuştu. Uçar, kampanyanın aralık ayı ortasında deklare edilmesiyle birlikte, ocak, şubat ve martta sektöre ciddi bir hareket katmasını beklediklerini söyledi.
“ARZ TALEBİ KARŞILAYAMIYOR”
Türkiye’de depremden dolayı yeni üretim gerektiğini, ayrıca nüfus artış hızından dolayı konuta talebin arttığını söyleyen Uçar, “Arz, talebi karşılayamıyor. İnsanlar paraya erişemediği için konut alamıyor. Konuta erişemeyince de bir süre kirada oturmayı tercih ediyorlar. Nitekim kira fiyatlarının yükselmesinin bir nedeni de bu” değerlenmesini yaptı.
“KAMU KADAR ÖZEL SEKTÖR PROJELERİNİ DE KAPSAMALI”
Özyurtlar Holding Yönetim Kurulu Başkanı Tamer Özyurt da, hem orta ve üst gelirliyi ev sahibi yapmak hem de konut sektörünü canlandırma için değeri 4 milyona kadar olun konutlar için 0.69’lu bir rakam, 4 milyon ile 15 milyon arası da 0.90’lı bir rakamın konuşulduğunu söyledi. Bu adımın tıkanıp duran sektörü canlandıracağını kaydeden Özyurt, “Ancak kamu bankaları burada özel sektör ile Emlak Konut projelerini ayırt etmeden kredi sistemi uygulanırsa sektör canlanır. Bu sefer bu kredi işe yarayabilir. Geçen yıl çok fazla kişi faydalanamadı, ama bu yıl faydalanabilirler. Almayı düşünen 3-4 milyonluk bir kitle var, onlar da alamayıp kirada kaldığı için kiralar bu kadar artıyor” dedi.
“TALEP YOK, YENİ PROJELERE BAŞLAYAMIYORUZ”
Ellerinde 2022 yılında ruhsatı alınmış üç proje olduğunu belirten Özyurt, “1.000 konutluk bu projelerden 180 bağımsız üniteli en küçüğüne başlıyoruz. Yani yüzde 80'lik kısım olan diğer ikisine başlayamıyoruz. Çünkü yerlide hiç talep yok. Bu nedenle de sektör yeni konut üretemiyor. Sadece yabancı tarafından bir alım devam ediyor. Ancak orada da vatandaşlık bedeli 400 bin dolara çıkınca alımlar kesildi. Bu nedenle alternatif ülkeler olan AB üyesi Yunanistan, Bulgaristan’a kaydılar. Dolayısıyla 400 bin dolardan sonra piyasa yüzde 80 daralmış vaziyette. Yüzde 20’nin durmamasının nedeni de Ruslar. Yoksa Arap yok. Cezayirli, Afganlı ve Iraklı alıyor" dedi. Birkaç ay öncesinde piyasanın hareketli olmasında yabancıların etkisinin yüksek olduğunu söyleyen Özyurt, “Çünkü yabancı alımı yüzde 10 olsa da, piyasada kaldıraç etkisi yaparak yerlinin de konut almasını sağlıyordu. Şimdi yabancı daralınca, yerlideki o satış adetleri de azaldı. Bu daha iyi fotoğraf” yorumunu yaptı.
“BU KAMPANYA ETKİLİ OLACAK”
Kampanyanın aralık ayında başlamasını beklediklerini kaydeden Tamer Özyurt, “Bu sefer etkili olacak. Çünkü insanlar enflasyonun gelecek birkaç yıl yüzde 50’ler seviyesinde olacağını öngörüyor. Dolayısıyla konut kredisinde faizler yüzde 7-10’a denk geleceğinden insanlar bunu kullanmak isteyecek. Çünkü bu enflasyonda 2,5 milyonluk ev 1 yıl sonra 4 milyon olacak” açıklamasını yaptı
“YERLİNİN ALIMI YABANCIDAN DAHA FAZLA DÜŞTÜ”
Yerli ve yabancıya yapılan satışın düştüğünü, ancak en fazla düşüşün yerli alıcıda olduğunu aktaran Bahattin Uçar, “Yabancıda düşüş yüzde 8 ila 9 arasında iken, yerli müşteride düşüş yüzde 40 civarında. Ancak vatandaşlık bedelinin 250 bin dolar olması da çok doğru değil. Çünkü bu rakama ev aldığında, SGK sisteminden faydalanacak, oy kullanacak. Bu nedenle 400 bin dolara gayrimenkul alamayacak birisine de vatandaşlık verilmesin. Bugün yabancıya satıştaki düşüşün nedeni para transferinden kaynaklanıyor” dedi. Özellikle Rus ve İranlıların Türkiye’ye para transferinden dolayı sıkıntı yaşandığını kaydeden Uçar şöyle konuştu: “Yoksa talep var ancak para girişi olmayınca satış olmuyor. Özellikle Türkiye’nin para ödeme sisteminden (MIR) çıkmasıyla bu sıkıntılar başladı, bu nedenle satışı yapılmış konutları iptal ettik.”