Türkiye’de Nakşibendiliğin güçlü temsilcilerinden biri olan olan Erenköy cemaati yeniden ülke gündemine gelerek tartışılmaya başlandı.
Gündeme gelmesinin nedeni her hangi bir dini tartışma nedeniyle değil.
BİM Market vakası.
Bim Marketler zincirinin sahibi olan Topbaş ailesi Erenköy cemaatine bağlı.
Hatta cemaatin mevcut lideri Osman Nuri Topbaş olarak biliniyor. Meselenin tüm boyutları ulusal kamuoyunda tartışılırken, Adana boyutu ihmal edildiği için, bu boyutu ortaya koymak gerekiyor.
Cemaatin kurucusu olan Adanalı ünlü aileye mensup din adamı kimdi?
Ulusal kamuoyuna mâl olmuş konuların, tarihi arka planında var olan Adana ilişkilerini ortaya koymaya bu konuda da devam edeceğiz.
Zira Erenköy cemaatinin kurucu lideri de Adanalı.
Cemaatin Erenköy ismini almadan evvel ilk lideri Erbilli Mehmed Esad Efendi.
Esad Efendi; Menemen’de gerçekleşen hadise nedeniyle tutuklanıyor.80 yaşında hapiste vefat ediyor. Unutmadan, ünlü şovmen Mehmet Ali Erbil’in, Esad Efendi'nin torunu olduğunu da not edelim.
Bu arada Menemen’de şehit edilen
Teğmen Kubilay da Adanalı.
Bu olaylar sonrası Esad Efendi’nin yerine, halifesi konumunda bulunan Mahmut Sami Ramazanoğlu geçiyor.
Ramazanoğlu ailesi Adana’da önemli bir aile. Ramazanoğlu beyliğinden günümüze kadar etkisini sürdürmüş bir aile.
Mahmut Sami Efendi, "Menemen Hadisesi" nedeniyle bir müddet göz hapsine alınıyor ancak suçsuzluğu anlaşılınca serbest bırakılıyor.
Olup biten olaylar sonrası, İstanbul/Erenköy’e taşınıyor. Cemaat faaliyetlerini burada sürdürdüğü için cemaatin adı Erenköy cemaati olarak anılıyor.
Uzun yıllar Türkiye’de Nakşibendiliğin liderliğini yapan Erenköy cemaati, mensupları arasına merkez sağ/muhafazakar siyasetçileri katmayı başarıyor.
Sadece bir örnek vermek gerekirse, Turgut Özal’ın ANAP’ı kurduğunda İstanbul İl Başkanlığını uzun süre Eymen Topbaş yapmıştı.
2000’li yıllarda cemaat mensuplarının tercihi Ak Parti oldu.
Yeniden Mahmut Sami Ramazanoğlu’na dönecek olursak, Türkiye’de Nakşibendiliğin etkili isimlerinden biri olmayı başaran Ramazanoğlu;1979 yılında yerleştiği Medine’de,1984 yılında vefat ediyor.
Cemaatinin, bugün market tartışması içerisinde geçmesine ne derdi bilinmez ama biz kendisini ulusal kamuoyuna mal olmuş Adanalılar için hazırladığımız “Adana’dan Portreler Galerisi” isimli çalışmamızda, yaşamına detaylı olarak yer vermiştik.
İşte o detaylar;
MAHMUT SAMİ RAMAZANOĞLU KİMDİR?
1892 yılında Adana’nın Seyhan ilçesi Tepebağ Mahallesi’nde doğdu. Babası, Ramazanoğulları diye bilinen aileden Mücteba Bey, annesi Ümmügülsüm Hanım’dır. İlk, orta ve lise tahsilini Adana’da tamamladı. 1950’de Adana Ulucami’de vaaz vermeye başladı.
1951’de gittiği İstanbul’da iki yıl kaldı. İstanbul’da Darü’l-fünun Mektebi’ne girdi. Hukuk Fakültesi’ni birincilikle bitirdi. Mezuniyetinin ardından İstanbul’da yedek subay olarak askerlik hizmetini yaptığı dönemde, arkadaşı olan Beşiktaş Müftüsü Fuat Efendi’nin babası Rüştü Efendi’nin vesilesiyle Kelami Dergâhı şeyhi Esad Erbili’ye bağlandı. Burada eğitimini tamamlaması sonrasında, kendisine Nakşibendi icazeti verildi.
Yaz aylarını, Adana’nın Namrun ve Kızıldağ Yaylası ile Kayseri’nin Talas ilçelerinde geçirdi.
1953’te ikinci hac dönüşü Şam’a yerleşmeye karar verdi. Buradaki Türk öğrencilere Rûḥu’l beyân ve Mektûbât gibi eserleri okutarak tasavvuf sohbetleri yaptı. Ertesi yıl Şam’a yerleşme kararından vazgeçip İstanbul’a döndü. Erenköy’de Zihnipaşa Camii’nde vaaz verirken bir yandan da özel sohbetler yaparak irşad vazifesini sürdürdü. Bu dönemde de geçimini bir ticarethanenin muhasebe işlerinde çalışarak temin etti.
1979 yılında Medine’ye yerleşti.
12 Şubat 1984 pazar günü Medine’de öldü. Medine’deki Mescid-i nebevi yanındaki Cennet’ul Bâkîyye Mezarlığı’na defnedildi.
Hakkında Mustafa Yürekli yönetmenliğinde “Sami Efendi: Mahmut Sami Ramazanoğlu” (2005) belgeseli yapıldı. İsmi Konya’da bir imam hatip lisesine verildi. Vefatından sonra yerine Musa Topbaş geçti.
İzmir’in Menemen ilçesinde Derviş Mehmet önderliğinde başlatılan ve yine Adanalı olan Asteğmen Kubilay’ın başının kesilerek şehit edilmesiyle sonuçlanan Menemen hadisesi nedeniyle, mahkemeye gelen bir ihbar neticesinde göz hapsine alındı. Ancak Menemen hadisesinde her hangi bir dâhilinin olmaması üzerine tahkikattan çıkarıldı.
Hakkında Osman Karabulut, Arifler Sultanı Ramazanoğlu Mahmut Sami (Konya 1994) Mustafa Özdamar – Ramazanoğlu Mahmut Sami (İstanbul 2000) adlı eserler kaleme alındı.
Mükerrem İnsna, Bakara Suresi Tefsiri, Uhud Gazvesi, Tebük Seferi, Ashab-ı Kiram Menakıbı başta olmak üzere birçok risale yazdı.
Mahmut Sami Ramazanoğlu’nun kurmuş olduğu cemaatin adı “Erenköy Cemaati” olarak bilindi. Günümüzde, cemaatin resmi vakfı “Aziz Mahmut Hüdayi Vakfı” olarak bilinmektedir. Ayrıca, Altınoluk Dergisi de bu cemaate aittir.