Kadınların siyasette eşit temsili için mücadele eden KA.DER (Kadın Adayları Destekleme Derneği), Türkiye’nin seçim dönemine girdiği yeni süreçte, ülkenin her ilinden daha çok kadın aday ve milletvekili çıkması için ‘Olmadı Türkiye’ adlı bir kampanya başlattı. 5 Aralık Türkiye’deki kadınların seçme ve seçilme hakkı elde etmesinin 88’inci yıldönümü öncesi başlatılan kampanyanın tanıtımında çarpıcı veriler paylaşıldı:
TBMM’DE YÜZDE 20’Yİ AŞMADI
- Buna göre, Türkiye’nin tam 20 ili 100 yıllık Cumhuriyet tarihi boyunca Meclis’e hiç kadın milletvekili göndermedi.
- Bu iller Adıyaman, Ardahan, Artvin, Bayburt, Burdur, Erzincan, Giresun, Gümüşhane, Karabük, Karaman, Kilis, Kırıkkale, Kırklareli, Kırşehir, Nevşehir, Niğde, Osmaniye, Rize, Sinop ve Yozgat olarak sıralandı.
Meclis’teki kadın milletvekilleri hiçbir yasama döneminde yüzde 20’yi aşamadı. 2018 seçimlerinden sonra ülke çapında Meclis’e giren kadın milletvekillerinin oranı yalnızca yüzde 17.2 oldu.
- Cumhuriyet tarihi boyunca Meclis’te kadın erkek eşitliği hiç sağlanamadı. 88 yılın ortalaması alındığında, Meclis’e giren kadınların oranı yüzde 5.4 oldu.
KADIN ADAY DESTEKLENMİYOR
KA.DER Genel Başkanı Nuray Karaoğlu, kadınların siyasete katılımının önünde birçok engel bulunduğunu söyleyerek şunları söyledi:
“Öncelikle toplumun kadınlara biçtiği roller, ataerkil normlar ve ekonomik güç eşitsizliği gibi yapısal engellerimiz var. Bir diğer engelse kurumsal. Siyaset, siyasete egemen kurumlar ve seçilmiş hükümet organlarındaki mevcut düzen kadınları yok sayıyor. Kadın adaylar, birçok partide gerekli destekten yoksun bırakılıyor. Parlamentoların yapısından çalışma saatlerine kadar hayata geçirilmiş bütün sistem, geçmişten günümüze erkek egemen bir anlayışla düzenleniyor. Bunların üstüne bir de kültürel ve psikolojik engeller devreye giriyor.”
DENGE KURULMALI
“Türkiye’deki kadınlar 88 yıl önce seçme ve seçilme hakkına sahip olmuşken, neden hâlâ bu ayıpla yaşıyoruz” diyen Karaoğlu, şöyle devam etti:
“Toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanması yolundaki en önemli duraklardan biri siyaset kurumu. KA.DER de bu bağlamda, kadınların toplumsal hayatta adil imkânlara kavuşmasının siyasette kadın-erkek dengesiyle mümkün olduğunu, bu hedefe ulaşmanın da ancak daha çok kadın Milletvekili ile başarılabileceğini savunuyor.”
10 MADDELİK ÇÖZÜM ÖNERİSİ
KA.DER Başkanı Karaoğlu, gelecek seçim sürecinde, özellikle hiç vekil çıkarmamış 20 ili merkeze alan çalışmalar yürüteceklerini söyledi. KA.DER’in 10 maddelik çözüm önerilerini ise şöyle sıraladı:
1- Siyasi partilerin Hazine’den aldıkları fondan bir pay mutlaka kadın adaylara ayrılmalı, uzun vadede bu fon kadın ve erkek adaylar arasında eşit paylaştırılmalıdır.
2- Siyasi Partiler Yasası ve Seçim Yasası’nda değişiklikler yapılması için çalışma yürütülmelidir.
3- Maddi sorunları aşmak için STK’lar işbirliği yapmalı ve kadın adaylara fon yaratılmalıdır.
SEÇİLEBİLECEK SIRALAR
4- Aday belirleme sürecinde kadın adaylara mutlaka listelerde seçilebilecekleri sıralarda yer verilmelidir.
5- Kadınların siyasete katılımlarını teşvik edecek ve kolaylaştıracak, kreş imkânı gibi uygulamalar geliştirilmelidir.
6- Kadın seçmenin kadın adaylardan beklentileri üzerine kamuoyu araştırmaları yapılmalı, kampanyalar bu durum dikkate alınarak tasarlanmalıdır.
MENTORLUK SİSTEMİ
7- Özellikle genç ve siyasete yeni giren kadınları güçlendirmek amacıyla mentorluk sistemi kurulmalıdır.
8- Erkek siyasetçilere toplumsal cinsiyet eşitliği ve eşit temsilin önemini aktaran eğitimler verilmelidir.
9- Önümüzdeki ilk genel seçimde il bazındaki barolar, yerel STK’lar, kooperatifler, dernekler, kanaat önderleriyle işbirliği yapılmalıdır.
10- Kadın aday göstermeyen yada kadınları sadece seçilemeyecekleri sıralardan gösteren partiler ifşa edilmelidir.