Cumhurbaşkanlığı hükümet sisteminin kabul edilmesiyle birlikte 10 Temmuz 2018 tarihinde Tarım Bakanlığı görevine gelen Bekir Pakdemirli, 4 Mart 2022 tarihinde bu görevi Prof. Dr. Vahit Kirişçi’ye devretti.
Hayli tartışmalı bir bakanlık dönemi geçiren Pakdemirli’den sonra, Türkiye’de değil dünyada tarım başkentlerinden birisi olan Çukurova’dan bir bilim insanı ve siyasetçinin Tarım Bakanı olması normal karşılanması gerekirken, gerek Pakdemirli’nin gösterdiği performans gerekse 60 yıldır Çukurova’dan Tarım Bakanının atanmaması sonrasında Kirişçi’nin atama haberi beklenenden daha fazla olumlu tepkiyle karşılandı.
Kucuksaat.com Kurucusu Taner Talaş, Cumhuriyet tarihi boyunca Çukurova tarımı ve siyaset ilişkisi açısından Çukurovalı/Adanalı tarım bakanlarını sizler için derledi.
DÜĞME DOĞRU İLİKLENİYOR: CUMHURİYET TARİHİNİN İLK TARIM BAKANI "KISMEN ADANALI"
29 Ekim 1923 tarihinde Cumhuriyet’in ilanı ile birlikte kabine sistemine geçen Türkiye’de ilk hükümette Tarım Bakanlığı yoktur. Bazı kanunların değişikliği ile birlikte Birinci İnönü Hükümeti istifa etmiş, İkinci İnönü Hükümeti kurulmuştur. İsmet İnönü başbakanlığında kurulan bu hükümette Ziraat (Tarım) Vekilliği ihdas edilmiştir. Birinci TBMM'de Cebeli Bereket (Osmaniye) Milletvekili olan Zekai Apaydın, Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk Tarım Bakanı olmuştur. Ancak tarım bakanı olduğu dönem Aydın milletvekilidir. Ayrıca Zekai Bey, 3,4 ve 5. Dönem Diyarbakır Milletvekilliği yapmıştır. Tarım Bakanlığı yaptığı süre 6 Mart 1924 - 30 Ağustos 1924 tarihleri arasındadır. Siyasi yaşamı boyunca Tarım Bakanlığı haricinde Nafia Vekilliği (Bayındırlık Bakanlığı) ve Milli Müdafaa Vekilliği (Milli Savunma Bakanlığı) yapmıştır.
ZEKAİ APAYDIN KİMDİR?
Zekai Apaydın ile ilgili bilgiye ulaşmak için tıklayınız.
4. TARIM BAKANI MEHMET SABRİ TOPRAK
3 Mart 1925 – 30 Ekim 1927 tarihleri arasında yaklaşık 20 ay Tarım Bakanlığı yapan Mehmet Sabri Toprak da TBMM 3. Dönemi’nde Cebeli Bereket (Osmaniye) Milletvekilliği yapmıştır.
ALİ CAVİT ORAL
10 Haziran 1948 ile 22 Mayıs 1950 tarihleri arasında Hasan Hüsnü Saka ve Şemsettin Günaltay’ın başbakanlığında kurulan hükümetlerde kesintisiz Tarım Bakanlığı yapmıştır.
Etkin bir siyasetçi olan Ali Cavit Oral, CHP’de siyaset yaparken daha sonra Demokrat Parti’ye geçmiş, DP’nin kapatılması ile birlikte yerine kurulan Adalet Partisi’nde siyasete devam etmiştir.
20 Kasım 1961 tarihinde İsmet İnönü’nün Başbakanlığında kurulan 26. Hükümet’te yeniden bakan olmuş, bu bakanlık dönemi 25 Haziran 1962’de sona ermiştir. Ali Cavit Bey’in bakanlığından sonra Adana’dan uzun bir süre Tarım Bakanı çıkmamıştır.
Ali Cavit Oral biyografisi için tıklayınız.
MEHMET SELAHATTİN KILIÇ / KÖY İŞLERİ BAKANI
Adana siyasetinde etkin bir kişi olan, 30 yıla yakın milletvekilliği görevinde bulunan Mehmet Selahattin Kılıç, Süleyman Demirel Başbakanlığında kurulan 30. Hükümet’te Köy İşleri Bakanı olarak yer almıştır. Bakanlık görevi 16 Aralık 1968 tarihinde başlamış, 3 Kasım 1969 yılında sona ermiştir. Burada unutulmaması gereken husus, aynı kabinede Tarım Bakanlığı ve Köy İşleri iki ayrı bakanlık olarak ayrılmıştır. Bu nedenle Mehmet Selahattin Kılıç’ı Tarım Bakanı olarak değerlendiremeyiz.
70’li yıllardan sonra 90’lı yıllara kadar siyaset kurumu Adana’ya tarım, köy işleri, çevre ve orman bakanlığı gibi Adana’nın hak ettiği bakanlıkları Adana milletvekillerine layık görmemiştir.
MEHMET HALİT DAĞLI / ORMAN BAKANI
Necmettin Erbakan liderliğinde kurulan RefahYol Hükümeti’nde Doğru Yol Partisi Adana Milletvekili olan Mehmet Halit Dağlı, 28 Haziran 1996 tarihinde Orman Bakanlığı’na getirilmiş, 30 Haziran 1997 yılında bakanlıktan ayrılmıştır.
ARİF SEZER / ORMAN BAKANI
DSP lideri Bülent Ecevit Başbakanlığında kurulan DSP Azınlık Hükümeti’nde 11 Ocak 1999 – 28 Mayıs 1999 tarihleri arasında Orman Bakanı olarak görev yapmıştır.
İMREN AYKUT / ÇEVRE BAKANI
Anavatan Partisi lideri Mesut Yılmaz başbakanlığında kurulan Anasol-D Hükümeti’nde Çevre Bakanı olarak görev yapmıştır. 30 Haziran 1997 tarihinde başlayan görev süresi, 11 Ocak 1999 tarihinde sona ermiştir.
60 YILLIK BEKLEYİŞ VE VAHİT KİRİŞÇİ
Yukarıda verdiğimiz listede toprak ve tarımla endirekt ilişkisi bulunan orman, çevre ve köy işleri bakanlıklarına Adanalı siyasetçilerin yer aldığını görüyoruz. Ancak, Türkiye’nin tarımda başkenti olan dünyanın en verimli 3. Ovası olan Çukurova’nın siyasetçileri içerisinde direkt Tarım Bakanı olarak görev yapanlara baktığımızda, sadece Ali Cavit Oral’ın ismini görüyoruz.
1962 yılında görevden ayrılan Ali Cavit Oral’dan sonra Tarım Bakanı olarak 60 yıldır Adanalı siyasetçilerin görev almadığı ortaya çıkıyor. Bu yönüyle Vahit Kirişçi’nin Tarım Bakanı olarak atanması 60 yıllık bir hasretin sonunda gerçekleşmiş oluyor. Her ne kadar Kahramanmaraş doğumlu olsa dahi, gerek öğrencilik gerek akademik gerekse siyaset hayatı Adana’da geçen Kirişçi’nin Tarım Bakanı olması Adanalı çiftçileri ziyadesiyle sevindirmiştir.
Milletvekilliği yaptığı döneme de baktığımız zaman ihtisas alanı olan tarım komisyonlarındaki çalışmaları ayrıca ümit verici başka bir done olarak Adanalı çiftçilerin beklentisini yükseltmiş durumda. Bekir Pakdemirli ile birlikte hayli aşınan Tarım Bakanlığı’nı yeniden toparlamasını bekliyor, kendisine başarılar diliyoruz.
VAHİT KİRİŞÇİ KİMDİR?
4 Aralık 1960 yılında Kahramanmaraş'ta dünyaya geldi. Kirişçi, Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi'ni bitirdi.
Yüksek lisansını aynı fakültenin Fen Bilimleri Enstitüsünde, doktorasını İngiltere Cranfield Üniversitesinde tamamladı.
Kirişci, Tarım ve Köyişleri Bakanlığında teknik eleman olarak çalıştı, Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesinde öğretim üyesi olarak ders verdi.
1995'te doçent, 2001'de profesör olan Kirişci, bir kısmı yabancı dilde olmak üzere, çok sayıda makale, kitap, komisyon raporu ve bildiri türünde yayın yaptı.
Birçok sivil toplum kuruluşunda yönetici olarak görev üstlenen Kirişci, 22'nci dönemde AK Parti'den Adana Milletvekili seçildi. Aynı dönemde Türkiye-Avrupa Birliği Karma Parlamento Komisyonu Üyesi olarak, Başkanvekilliği görevini yürüten Kirişci, TBMM Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyonu Başkanlığı görevinde bulundu ve 23'üncü dönemde aynı göreve yeniden seçildi.
Kirişci, Resmi Gazete'nin 04.03.2022 sayısında yayımlanan Cumhurbaşkanı Kararı ile Tarım ve Orman Bakanı oldu.
Kirişci, evli ve 3 çocuk babasıdır.