Milyonlarca yıldır koyun, koyun olduğunu bilmez;
ancak, çoban, çoban olduğunun bilincindedir.
İngiltere Başbakanı Çörçil’in evinin Adana’da Osmanlı Bankası olduğunu ve ona ait koyunların da Adanalı bir çoban tarafından otlatıldığını bilen yoktur.
Ben de bilmiyordum. Ta ki 18 Şubat 1942 tarihli gazeteyi görünceye kadar.
NE İŞ OLURSA YAPANLARDAN
Şimdi haberi birlikte okuyalım:
Süleymanoğlu Yusuf Miktad adlı bir genç, elleri cebinde Kalekapısı ve çevresinde dolaşıyor. Kendisine bir iş arıyor. Cebinde var olan ufak parasıyla da bir iş yapabilir miyim diye dolaşıp duruyor. Gencin bu durumu o civarda seyyar tablacılık yapan Şıho Oğlu Mehmet’in ilgisini çekiyor.
Şıho oğlu Mehmet soruyor:
“Hayırdır ağam?”Bizim Yusuf:
“Ne olsun abey, dolaşıyoruz” diye cevap verdikten sonra aralarında şu konuşma geçiyor.
“Neden dolaşıyorsun?”
“İş arıyorum””
“Ya öyle mi? Ne iş yaparsın?”
“Valla ne iş olursa yaparım…”
TAYYARE DEPOSUNDA İNŞAATA BEKÇİ
“İşten çok ne var. Tayyare Meydanı’nda toprağın altına hangar inşa edilmektedir. Seni oraya bekçi yapalım. Gel beraber şu işi halledelim.”
Yusuf’un canına minnet… “Dünyada ne iyi adamlar var” diye düşünerek, Mehmet’in peşine takılır.
“Yusuf ile Mehmet birlikte Adliye’ye doğru yol alıyorlar. Mehmet:
“Benim içeride Hukuk Mahkemesinde seninle ilgili görüşmem lazım. Sen kapıda bekle” diyerek Yusuf’u bekletiyor. Ardından tembihini de unutmuyor:
“Bir yere gitme senin için uğraşıyorum, beni mahcup etme…”
Yusuf, sevinçle Adliye Binası’nın önünde bekliyor.
HER DEVRİN SUİSTİMALİ: BELGE MESARİFİ
Heber şöyle devam ediyor:
“Mehmet içeri girip kısa bir fasıla verdikten sonra dışarı çıkıyor ve Yusuf’a işinin olduğunu ve kendisine Tayyare Meydanı’ndaki yer altı inşaatına bekçi olarak tayin ettireceğini söylüyor.” Ancak küçük bir sorun var:
Buradaki bekçilere tabanca verilmektedir. Ancak herkese tabanca teslim edilmez ki bu nedenle 200 TL depozito verilmesi gerekiyor. Mehmet, iyiliksever ve babacan bir tavırla Yusuf’a:
“Senin 200 liran var mı?” diye soruyor. Yusuf böyle bir iş için para vermeyecek de ne için verecek. Çıkarıp parasını sayıyor: 197 lira çıkıyor. Mehmet:
“Canın sağ olsun. Üstünü ben tamamlarım ve senin adına 200 lirayı depozito olarak yatırırım” deyip 197 lirayı alıyor. Ancak Tayyare Meydanının yer altı inşaatını yapacak olan firma Mersin’dedir ve birlikte Mersin’e doğru yola çıkıyorlar.
"BURASI ÇÖRÇİL'İN EVİ"
Mehmet, Yusuf’u başından savamayacağını anlayınca bu kez yöntem değiştiriyor. Mersin’e varınca:
“Ağa, 2000 bekçi alınacak ve bu işe başlamak aylar sürecek, seni en iyisi Çörçil’in koyunlarına çoban yapalım”.
Yusuf bu işe daha çok seviniyor. Hadi seninle Çörçil’in evine gidelim diyerek, Yusuf’u, Mersin’de İstasyona’a yakın bir yerde bulunan Osmanlı Bankası’nın önüne getiriyor.
“Burası Çörçil’in evi. Sen bekle ben içeri girip konuşup geleceğim.
Yusuf kapıda bekliyor, Mehmet bankadan içeri girmeye yelteniyor ama kapıdan bırakmıyorlar. Ama olsun, Yusuf bu binanın Çörçil’in evi olduğuna inanmıştır bir kere.
Bir gün sonra Mehmet Yusuf’a bir görev vererek trene bindirip İskenderun’a gönderiyor.
Çörçil’in koyunları – ki sayısı 550 dir – Suriye’den İskenderun’a gelecektir. Yusuf’un bu koyunları gümrükten alması için İskenderun’a gitmesi gerekmektedir.
Yusuf, İskenderun Gümrüğü’nde:
“Çörçil’in koyunlarını” ararken yetkililer, zavallı saf köylünün dolandırıldığını anlıyor ve durumu ona izah etmeye çalışıyorlar.
Yusuf bir türlü dolandırıldığına inanmıyor. Öyle ya Çörçil’in evine kadar gidip görüşmüşlerdi!
Cepte para yok. Sonra’dan Yusuf’un ifadesine göre yaya olarak yola çıkıp, mersin’de Çörçil’in evi olan Osmanlı Bankası’na kadar geliyor. Binanın Osmanlı Bankası olduğunu yetkililerden öğrenince işte o zaman dolandırıldığına ikna oluyor. Yine yürüyerek Adana’ya kadar geliyor ve Kale kapısı civarında Mehmet’i aramaya başlıyor.
Tabi aradan aylar geçmiştir ancak Yusuf, Mehmet’i görüp yüzündeki işaretten tanıyor. Yusuf:
“Zabıtaya müracaat ederek Mehmet’ten davacı oluyor. Polisçe yapılan tahkikat sonucu evrakı ile birlikte savcılığa teslim edilen Mehmet sevk edildiği birinci sulh ceza yargıçlığında bu suçundan dolayı tevkif ediliyor…”
*
Yusuf parasını geri aldı mı bilmiyoruz.
Kayıtlarda böyle bir bilgi yok.
Ancak dolandırıcılık olaylarında çoğu zaman paranın buharlaştığı artık bilinen bir vakadır.
KOYUN - ÇOBAN İLİŞKİSİ
Bu arada Çoban – Koyun ilişkisi insanlığın uygarlık temel motiflerinden biridir. Avcı toplum – tarım toplumu ikileminde daima başrolü oynamıştır.
Çoban – Koyun ilişkisi bildiğiniz gibi sonradan da mistik bir motife dönüşmüştür.
Milyonlarca yıldır koyun, koyun olduğunu bilmez; ancak, çoban, çoban olduğunun bilincindedir.
Koyun – Çoban ilişkisi en açık bir şekilde bilinç – bilinçsizlik çatışmasının tipik bir örneğidir.
Bazı dönem ve toplumlarda koyun olmak huzur verir; çünkü sorumluluk çobana yüklenmiştir.
Koyunun bilinçsizliğinin masum yönü vardır; insan bilinçsizliği için aynı masumiyet söz konusu olmadığı için “dolandırıcılık” daima vardır.
Bu konuyu da başka zaman tartışırız.
*