1935 yılının Ocak ayının sonlarındayız… Yılın en soğuk günleri yaşanırken, Adana’da Fransız Konsolosu Bellan’ın öldüğü haberi duyulur.
Bu haber duyulunca Vali Tevfik Hadi Baysal, belediye Başkanı Turan Cemal Beriker, Emniyet ve Sağlık Müdürü, Hükümet ve belediye doktorları ile Amerikan hastanesi operatörü ve diğer birkaç doktorumuz konsoloshaneye giderek naşı incelemişler ve muayeneden sonra Cumhuriyet Savcılığınca gömülmesine izin verilmiştir.
Bellan’ın Katolik mezarlığına gömülmesine karar verilmiştir.
CENAZEYE YOĞUN İLGİ
24 Ekim 1935 Perşembe Katolik Kilisesi’nde yapılan törene Vali, Belediye Başkanı, Cumhuriyet Savcısı, bakanlıkların il müdürleri, yabancı misyon şeflerinin yanı sıra yüzlerce Türk ve yabancı kişiler katılmışlardır.
Ardından, çiçeklerle süslenen tabut, yirmiye yakın aracın oluşturduğu konvoy ile mezarlığa götürülmüştür.
Yolun iki tarafında toplanan halk cenazeye saygı gösterilerinde bulunmuştur.
Mersin’den gelen Fransız Konsolosu defin sırasında bir konuşma yaparak, konsolosa gösterilmiş olan ilgiden dolayı teşekkür etti.
Daha sonra söz alan Vali Tevfik Hadi Baysal:
“(…) Mezarı başında bulunduğumuz dost Fransa Cumhuriyeti’nin kıymetli Adana Konsolosu Bellan, bir görüşte kendini sevdiren kibar, zeki, dürüst ve çok zeki bir adamdı. Ani ve vakitsiz ölümü ile Fransız hariciyesi kıymetli uzvunu kaybetmiş oluyor. Bu kayıptan dolayı taziyelerimi sunar, teessürlerine, aile ve dostlarının acılarına iştirak ederim…”(1) demiştir.
KONSOLOS BELLAN
Bellan ölümünden öne hizmetçilerinden birine 1.050, diğerine de 750 Türk Lirası para bırakmış ve bu paraları ayrı ayrı zarflara koyarak üzerlerine hizmetçilerinin adlarını yazmıştır. Bekar yaşayan konsolosun hizmetine bakan bu iki hizmetçiden başka kimsesi yoktu.
Ölümünün duyulmasıyla Frazız konsolosluğu önündeki bayraklar yarıya inmiştir.
Bellan’ın bilinen özgeçmişinde genel savaşta (Birinci Dünya Savaşı o yıllar böyle adlandırılırdı) kulaklarının zarı patlayınca ölümüne kadar ağır işiten ve ancak çeşitli aletlerle duyabilen bir rahatsızlığın etkisindeydi. Son zamanlarda asabi bir hastalığa da tutulmuş ve bu hastalık nihayetinde ölümüne neden olmuştu.
Kendisi şark lisanlarından bir kaçını bilir okumayı seven ve şark hakkında ilmi araştırmalar yapan bir bilgindi. Son yıllarda İran Edebiyatını araştırmaya yoğunlaşmıştı.
ADANA’DA ÖLEN BİR BAŞKA KONSOLOS
1938 yılının Temmuz ayındayız.
Adana sadece yazın sıcağından değil, “Hatay Sorunu” nedeniyle de sıcak.
Başta Fransa ve İngiltere olmak üzere, Ortadoğu’nun siyasi merkezi Adana olmuştu. İşte böyle bir ortamda 1 Temmuz 1938 yılında Fransa’nın Adana Başkonsolosu Mösyö Alber Milot ölür.
Gazeteden edindiğimiz bilgiye göre Mösyö Milot birkaç yıldan beri Adana’da Konsolosluk görevi yapmaktadır. Amansız bir hastalığa tutulmuş ve 1 Temmuz 1938 yılında da ölmüştür.
Konsolosun naşı tahnit edilip, Fransa’ya gönderilmiş.
Hemen konsolosluk binasının bitişiğinde bulunan Katolik kilisesinde devlet töreni yapılmış ancak bu kez halk yoğun ilgi göstermemiştir. Hatay sorunu nedeni ile kamuoyunda Fransa’ya karşı bir hoşnutsuzluğu hâkim olduğu bir süreçti.
Konsolos Bellan’ın töreninde bulunan devlet erkânı tam kadro cenazedeydi ancak bu kez bir konuşma yapılmadığını anlıyoruz. Yapıldıysa bile gazetelerde yer almamıştır.
HAYRET ETTİM
Cumhuriyet’in ilk yıllarında Adana’da – henüz teyit etmediğim bilgiye göre – 60’tan fazla ülkenin konsolosu ya da temsilciliği var iken, şimdi Adana’da sadece ABD konsolosluğunun bulunması düşündürücüdür.
Eğer İncirlik olmasaydı – keşke olmasaydı – bu konsolosluk da kapanırdı.
Adana’nın dünya gündeminden çıkarılması gerçekten düşündürücüdür.
Bir Bilgi: Şu an Adana’da Almanya, Kırgızistan, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, Belarus, Tunus ve İngiltere Fahri Konsoloslukları vardır.
BİR ÖNERİ
Adana’da bir Fransız Konsolosu’nun mezarı vardır. Bu mezar yeri, Hıristiyan yurttaşlarımızın Ruhani temsilcileri vasıtasıyla tespit edilebilir.
Mezar restore edilebilir ve ölüm yıldönümünde küçük bir anma töreni yapılırsa, Adana’nın bu vefası Fransa’nın gündemine girer diye düşünüyorum.
Bu davranış, ölen konsolosun hissettiği Adana sevdası duygusuna bir karşılık olur, hem de Fransa ile Adana arasında bir bağ oluşturabilir…
Bu düşüncem samimi duygularla oluşmuştur.
Kaynak: 1, 2, 3 ve 5 Temmuz 1935, Yeni Adana ve Türksözü Gazeteleri