Son  yıllarda  toplumun tüketim ekonomisine tutsak  edilmesiyle birlikte alışveriş amacıyla  hızla artan, ilkönce  büyük şehirleri son  zamanlarda da  Anadolu’yu da saran  Alış Veriş Merkezilerinin (AVM)  açılması adeta bir hastalık,bir salgın  halini aldı.

Satın alma-alışveriş  alışkanlığını değiştirmeyi daha çok tükettirmeyi ,daha çok rant elde etmeyi ,daha çok kar etmeyi amaçlayan bu MABED görünümlü  AVM’ler her açıldığı  yerde  yüzlerce küçük ve orta ölçekli esnafın  yok olmasına,onlarca  işyeri sahibinin  iflasına yol açmaktadır.

Şehir merkezlerinde dev  alış veriş Mabed’leri gibi  yapılan  bu devasa binalar yüzlerce yerli- yabancı markayı bünyesine katarak  şehrin ticaret merkezlerini belirli alanlarda yoğunlaşmasına  neden oldu.Yetersiz  altyapıları ile büyük bir trafik keşmekeşine neden olmaları da   olayın diğer bir yanı.Bu  yatırımlar aynı zamanda  yeni yeni rant alanlarının da oluşmasına neden olmaktadır. Yatırım yatırım diye ortaya üretime odaklanmayan,küçük ve orta ölçekli üreticilerin   sıkıntılara düşmesine  neden olduğu gibi rant ekonomisinin oluşmasına ortam hazırlanmaktadır.

Şehir merkezlerinde vatandaşın zaman geçireceği   sosyal alanlar fazla olmadığı için insanlar oradaki  ortamında  cazibesine  kapılarak  AVM’leri  hem zaman geçirecekleri  bir alan hem de alışveriş yapacakları bir alan olarak görmektedirler.

Buralarda  işyerleri hep kiralıktır.Burada ki kiraların yüksek olmasından dolayı  satılan ürünlerin  fiyatlarına da yansımaktadır.İlginç olan ise burad herkes kiracıdır. Kiralayanlar ise büyük finans çevrelerinin de ortak olduğu AVM yönetimleridir.Oysa bizim  geleneğimizdeki alış veriş merkezine örnek Kapalı çarşı ve Mahmutpaşa pazarı ve  Antakya ‘daki Uzun Çarşı’dır .Buralarda  özel girişimcilik,mülk sahibi olmak vardır. AVM’lerde ise mülksüzleştirme,işcileştirme vardır.Burada ki yüksek kiraları ödemekte sıkıntı yaşayan esnaf ise daha çok borçlanmakta daha yoksullaşmaktadır.

AVM’ler kiralama yolu ile  büyük gelirler elde temekte olduğu  çarşılarımızın-pazarlarımızın  yok olmasına  zayıflamasına  neden olduğu gibi üretici firmalardan da ürünleri satmak,tezgahta bulundurmak içinde büyük bedeller talep  etmektedirler.Bu şekilde üretici firmalarında sıkıntılara girmesine neden olmaktadır.

Tüketiciler için  cazibe merkezleri haline getirilen  AVM’ler  bulundukları  yerlerin perakende cirosunun önemli bir kısmını almaktadırlar. Buradan elde edilen gelirin vergisini de başka merkezlerde ödemektedirler.

Hem o şehrin  alışveriş pastasından büyük pay al hem de  o şehirde vergi ödeme ne kıyak iş değil mi? 

AVM’ler için verilen yatırım desteklerini ve  uygulanan vergi muafiyetleri de olayın başka  bir boyutudur.Sonuç olarak hem yatırım desteği verilen hem de vergi muafiyeti verilen  bu AVM ‘ler  esnafın yok olmasına neden olduğu gibi  alışveriş çılgınlığının nedeni  haline gelmiştir.

Yapılan bir ticari  faaliyet değil  de sanki yasal konuma getirilmiş, organize edilmiş bir şekilde vatandaşı bir kaz gibi  yolma faaliyeti.

Sanki  AVM değil de ‘soygun’ mabedleri…..

Koronalı günlerden sonra  AVM’lerin   durumu  da yeniden  değerlendirilecektir umarım…