İCRAATLARDAN VAATLERE

Adana 1990’lı yıllara kadar icraatlar şehri idi,  o tarihten sonra vaatler şehrine dönüştü.

Batman – İskenderun Ham petrol Boru hattı açılışı yapılacaktır.

Tarih Beş Ocak 1967…

Kurtuluşumuz 45 yıl kutlama hazırlıkları vardır. Cumhurbaşkanlığı makamında henüz bir yılının tamamlamamış olan Cevdet Sunay, Dönemin Başbakanı Süleyman Demirel ile birlikte açılışı gerçekleştirecektir.

Hem sivil hem de askeri cenahtan  devlet erkanı hazır bulunmuşlardır. Bakanlar bir yana, Meclis Başkanı senatör ve milletvekilleri….

Gerisini düşünün gayri…

Aynı Gün İran Şahı Rıza Pehlevi eşi Farah Diba ile Adana’ya gelecektir. Neler yaşandı başka bir yazıda anlatacağız elbette…

Bugün konumuz, Cevdet Sunay ile birlikte yurdu saran “İnek Fıkralarının” kaynağına ışık tutmak.

KUTLAMALARA GELELİM

Sabah 6.30’da üç pare top atışı yapılarak kutlama törenleri başladı. Elbette ardından Atatürk Parkı’ndaki, Atatürk Anıtı’na çelenk koyma töreni.

Vali Lütfi Hancıoğlu, 6. Kolordu Komutanı Tümgenetal Behçet Özdemir ve Belediye başkanı Ali Sepici… Cipteki havalarını görmeyin… Hakları vardı. Halk adına gururluydular.

PARALI YOLUN MUCİDİ BİR ADANALI

Devlet erkânına Adana ve ihtiyaçları hakkında Atatürk Parkı’nda bulunan Atatürk Gençlik Sarayı’nda bir brifing verilmiştir.

Bu brifingde siyaset tarihine geçen olaylar gerçekleşmiştir.

Birincisi: paralı Yol fikri…

İkincisi de Sunay’ın İnek Teorisi

Adanalı, terk edildiğini, unutulduğunu ve sahipsiz bırakıldığını düşünmektedir. Öz vatanında öksüz bir evlat olduğu hissine kapılmıştır. (Osmanlı’nın 1. Dünya Savaşı sonunda Adana’yı işgalcilerin vicdanına terk ettiğini unutmamışlardı.)

Bu gün de öyle…

 İşte duygular içindeyken, devletin en üst makamlarının gelişi ile heyecanlanmış ve günler öncesinden hazırlık yapmıştır. Hazır Cumhurbaşkanı ve başbakan gelmiş iken Adana’nın çözülmemiş sorunları gündeme getirilip destek istenebilirdi.

Cumhurbaşkanına brifing verilecekti ve bu büyük bir fırsattı.

Yeni Adana Gazetesi’nin anlatımıyla:

“Brifinge katılanlar, bir milyon nüfusun yaşadığı bir ilde ne kadar kısır imkanlarla devlet hizmetlerinin görülmekte olduğunu, enerji ve tarım  istihsal (üretim)i yönünden  iyimser bir gelişmen varlığını, planlı kalkınma ile ilimizin birinci sınıf bölgeler arasına giriştiğini kulakları ile işittiler…” (Y.A. Gazetesi (07.01.1967)

Brifingte Karayolları temsilcisi Necdet Ülger, KARAYOLLARI Bölge Müdürlüğü’nün çalışmalarını anlattıktan sonra:

“Adana – Pozantı arasında açılması düşünülen Çakıt Vadisi Projesi için 100 küsür milyon lira lazım…” dedikten sonra tarihi bir öneri sunar: Bunun sağlanması için, yolun paralı olması düşünülebilir…”

İLHAMIN KAYNAKLARI

Hani Mustafa Kemal Atatürk’e bu ülkenin kurtuluş hissini uyandıran Adana, Marshall Planı ve yardımları ile hücrelerimize kadar sirayet eden batı hayranlığı etkisiyle yetkililere “Paralı yol” fikrini ilham etmiştir.

Başbakan Demirel, Becdet Ülger’in bu talebine karşı:

“Çakıt projesine yüz milyon lazımmış… Bu mesele mi? Bana milyonluk değil, milyarlık projelerle gelin…” dedi. O yıllarda ülkede “milyon” kelimesini ancak fizikçi ve matematikçiler kullanırdı. Delikli yüz paraların yani iki buçuk kuruşun tedavülde bulunduğu bir yılda milyar, halkın kavrayacağı rakamlardan değildi.

Zaten yıllar sonra Demirel:

“Milyarları telafuz etmeye alışmalıyız…” demişti.

Rahmetli,  fötr şapkasının altında taşıdığı o kafasıyla, enflasyonun nelere mal olabileceğini daha o yıllardan görmüştü diyebiliriz.

SUNAY’IN İNEK TEORİSİ

Bana göre dehanın sırrı sadeliktir. En karmaşık konuların bile sadelikle çözüleceğine inananlardanım. Toprağın filozoflaştırdığı Anadolu’nun insanları, bu sadeliği keşfetmişlerdir.

Atasözlerimiz ya da meseller bu sadeliğin ifadeleridir.

Brifingte anlatılanları dikkatle dinleyen Cevdet Sunay bir konuşma yaptı.

“Borçlanmaktan mirasyediler korkar; borca bir inek aldığımızı düşünelim. Bu ineğin sütünü hem içeriz, hem de bir kısmını satarak borçlarımızı öderiz. Borçtan korkup da ineği almayalım, açlıktan mı geberelim?”

Bence çok doğru bir tespit... Çünkü ben bir ineğin, bir aileyi beslediğini görenlerdenim. Bir manda  tek başına mandıradır. İş yeri ve imalathanedir. Eti, sütü, derisi bir yana kuyruk tüyleri ve tersi bile işe yaramaktadır.

Cumhuriyet’in kuruluş değerlerine göre Türkiye’nin ekonomik rotası tarım ve saniyede üretim idi. Cevdet Sunay bunu ifade ediyordu. Ve bana göre çok doğruydu…

Marshall Planı, Cumhuriyetin bu kuru değerini reddetti. Bu plan tüketen ve Pazar olan toplumlar istiyordu. Cevdet Sunay, ABD çıkarlarına aykırı bir fikir ileri sürmüştü.

İşte bundan sonra, “Sosyal Çene” ya da  “Sosyal laklak” hızlı çalıştı ve “İnek ile Cevdet Sunay’ı yan yana getiren fıkralar üretildi.

Amaç üretim fikrinin küçümsenmesi ve değersizleştirilmesi içindi…

İşte bu nedenle bugün inek yerine süs köpeği yetiştiriyor, tütünümüzü Viginia’dan, ineğimizi Arjantin’den, ekonomi bakanımızı İngiltere’den, patatesimizi bilmem nereden hem de pişmiş olarak alıyoruz.

Cumhurbaşkanının uçağına İncirlik’e inme izni verilmedi mi?

Gelecek bölüm

(*) 07.08 ve 09. Tarihli Yeni Adana Gazeteleri