“Bu suça ortak olmayacağız” başlıklı barış bildirisini imzalayan akademisyenlerin başvurusu için “hak ihlali” kararı veren Anayasa Mahkemesi’ndeki tarihi oylamada, eski Cumhurbaşkanı Abdullah Gültarafından atanan üyelerin oyları etkili oldu. Gül tarafından Anayasa Mahkemesi üyeliğine atanan ve halen görevde olan 7 üyeden 5’i, akademisyenlerin haklarının ihlal edildiği yönünde oy kullandı.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından atanan 5 üyeden 4’ü ise “ihlal yok” oyu verdi. TBMM tarafından, ağırlıklı olarak AKP’nin oylarıyla AYM’ye seçilen 3 üyeden ikisi “ihlal”, biri ise “ihlal yok” dedi.

10. Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer tarafından seçilen, mahkemenin kıdemli üyesi Serdar Özgüldür ise “ihlal yok” diyen üyeler arasında yer aldı. Kritik 8’e 8 dengesi Anayasa Mahkemesi Kuruluş Kanunu’nda yer alan, eşitlik halinde başkanın oyunun iki sayılacağı düzenlemesi ile bozuldu. Gül tarafından AYM’ye üye seçilen Zühtü Aslan’ın “ihlal” oyu kullanması, 'Barış Akademisyenleri'nin haklarının ihlal edildiği kararının çıkmasını sağladı.

AYM uzun süredir, “siyasetin etkisinde kaldığı, etkili iç hukuk yolu olmadığı” suçlamalarıyla karşı karşıyaydı

AYM’deki kritik oylama, birçok açıdan önem taşıyordu. AİHM’nin emsal kararları, terör örgütü propagandası suçlaması ile cezalandırılan, büyük bölümü üniversitelerden ihraç edilen barış akademisyenlerinin başvuruları sonucunda Türkiye’nin yüksek olasılıkla mahkum edileceğini gösteriyordu. Son dönemde kritik dosyalarda, “hak ihlali yok” kararları veren AYM ise uzun bir dönemdir, “siyasetin etkisinde kaldığı, etkili iç hukuk yolu olmadığı” suçlamalarıyla karşı karşıyaydı. Bu nedenlerle 'Barış Akademisyenleri'nin dosyaları AYM’nin başta AİHM olmak üzere uluslararası platformlardaki algısı ve geleceği açısından da önem taşıyordu.

Kritik oylamada 8 üye barış akademisyenlerinin ifade özgürlüğü haklarının ihlal edildiği yönünde oy kullanırken, 8 üye bu görüşe karşı çıktı ve “ihlal yok” dedi.

Emsal niteliğinde

Dengeyi AYM Başkanı Aslan’ın oyu bozdu. AYM Kuruluş Kanunu gereği, eşitlik halinde başkanın oyu iki oy sayıldığından barış akademisyenleri için “hak ihlali” kararı verilmiş oldu. AYM Genel Kurulu’nca verilen karar, 10 akademisyenin başvurusu için verilse de sayıları 2 bini aşan barış bildirisinin ilk ve ikinci imzacısı akademisyenlerin tamamı için emsal niteliği taşıyor.

Gül dönemi etkili oldu

Kritik kararda Gül döneminde atanan üyelerin oyları etkili oldu. İhlal kararı veren üyelerden 5’i Gül döneminde, biri Erdoğan döneminde atandı.. 2 üye ise TBMM Genel Kurulu’nca seçildi.

İhlal yok diyen üyelerden 4’ü Erdoğan döneminde, ikisi Gül döneminde, biri ise eski Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer döneminde AYM üyeliğine seçildi. Bir üyeyi ise TBMM Genel Kurulu seçti.

İhlal kararı veren üyeler şunlar:

• Zühtü Aslan: AYM Başkanı. AİHM’de görev yaptı, Polis Akademisi Başkanlığı görevini yürüttü. 2012’de Abdullah Gül tarafından YÖK kontenjanından AYM üyeliğine atandı.
• Engin Yıldırım: AYM Başkanvekili. 2010’da Abdullah Gül tarafından YÖK kontenjanından AYM üyeliğine atandı.
• Hasan Tahsin Gökcan: AYM Başkanvekili. 2014’te Abdullah Gül tarafından Yargıtay kontenjanından AYM üyeliğine atandı.
• Yusuf Şevki Hakyemez: Türkiye İnsan Hakları Kurumu üyeliği yaptı. Yükseköğretim kontenjanından Erdoğan tarafından 2016’da AYM üyeliğine atandı.
• Hicabi Dursun: Sayıştay kontenjanından TBMM Genel Kurulu tarafından 2010’da AYM üyeliğine atandı.
• Celal Mümtaz Akıncı: Afyon Barosu Başkanlığı yaptı. TBMM Genel Kurulu tarafından 2010’da AYM üyeliğine seçildi.
• Muhammed Emin Kuz: Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreter Yardımcılığı görevini yürütürken, 2013’te, Abdullah Gül tarafından AYM üyeliğine atandı.
• Recep Kömürcü: 2008’de Yargıtay kontenjanından Abdullah Gül tarafından AYM üyeliğine atandı.

İhlal yok diyen üyeler ise şöyle:

• Serdar Özgüldür: Sezer tarafından 2004’te atandı. 2019 sonunda emekliye ayrılacak. Kapatma davasında “kapatılmama” yönünde oy kullandı.
• Recai Akyel: Eski Sayıştay Başkanı. Erdoğan, Cumhurbaşkanı seçildikten sonra Cumhurbaşkanlığı Başdanışmanı görevine getirildi. 2016’da Anayasa Mahkemesi üyesi oldu.
• Selahattin Menteş: Adalet Bakanlığı eski Bakan Yardımcısı. Hakimliği döneminde özellikle taş atan çocuklar lehine ilgili verdiği kararlarla dikkati çekti. Uzun tutukluluk ve adil yargılama konusunda görevli olduğu Diyarbakır’daki mahkemenin kararlarının aksine yorumlar yaptı. Adalet Bakanlığı Müsteşar Yardımcılığı görevindeyken OHAL Komisyonu Başkanlığı’na atandı. Görevi sürerken Adalet Bakan Yardımcısı oldu. 6 Temmuz’da Erdoğan tarafından Anayasa Mahkemesi üyeliğine seçildi. Sadece 21 gün sonra kritik kararı veren heyette yer aldı.
• Yıldız Seferinoğlu: AKP’li eski milletvekili. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın hemşerisi. Adalet Bakan Yardımcılığı yaptı. Ocak ayında Erdoğan tarafından Anayasa Mahkemesi üyeliğine atandı.
• Kadir Özkaya: Erdoğan tarafından Danıştay kontenjanından 2014’te Anayasa Mahkemesi üyeliğine atandı. AYM Başkanlığı seçiminde Zühtü Aslan’ın rakiplerinden biriydi.
• Rıdvan Güleç: Sayıştay kontenjanından TBMM Genel Kurulu tarafından 2009’da Anayasa Mahkemesi üyeliğine atandı. AYM Başkanlığı seçiminde Özkaya ve Aslan ile yarıştı.
• Burhan Üstün: Yargıtay kontenjanından Abdullah Gül tarafından AYM üyeliğine 2010’da seçildi.
• Muammer Topal: Danıştay kontenjanından 2012’de Abdullah Gül tarafından AYM üyeliğine atandı.

Kaynak: T24