Bir memleket var güneyde
Sıcak mı sıcak
Pamuktan turunca
Topraktan fışkırır başak başak
Yetmez kalem aşkını yazmaya
Rüzgârında harman
Ekin olurum  toprağında

Gökte altın bir tepsi gibi asılı kızıl güneşin altında alın teriyle sulanan toprakların efendisidir Adana.

Toprak ağalarının dillere destan yaşamına sonsuz öyküler, romanlar yazılacak bir şehirdir Adana...

Alilerin, Zeyneplerin aşklarına yazılmış bir manzumedir Adana...

Ödüllü yazar ve sanatçılarıyla kültürün, yaratıcılığın, üretkenliğin başkentidir Adana..

Yaşar Kemal, Orhan Kemal, Abidin Dino, Muzaffer İzgü, Şener Şen, Demirtaş Ceyhun, Yılmaz Güney'e...can suyu olan bir kenttir Adana...

"Bende bu vekayin(kurtuluşun) ilk hissi teşebbüsü(düşüncesi) bu güzel şehirde doğmuştur."diyen Mustafa Kemal Atatürk'e esin kaynağı olan yiğit bir şehirdir Adana.

Saim Bey, Tufan Bey, Kara Fatma Adile Hanım, Rahime Hatun, Gizzik Duran ,Sinan Tekelioğlu, Kozanoğlu Duran Bey, Kibarların Mehmet, İbo Osman, Şeyh Cemil Nardalı, Deli Hacı Ağa, Köşker Duran, Sıçramaz Hüseyin Hoca ...ile 5 OCAK DESTANINI YAZAN yüzü güneş, yüreği sevda yangını kahramanların şehridir Adana...

 İŞGAL YILLARINDA

1918'deki Fransız işgalinden palazlanan Ermeni milislerin başkaldırısıyla kan gölüne dönen; yangınlarla yok olup kendini başta yaratan gazi bir şehirdir Adana...

Çukurova'da bir krallık kurma hevesi güden Ermenilerin vahşetinden kaçan Adanalılar, tarihe "KAÇKAÇ" adıyla kaydı düşen bir olayı da yaşadı ölümün kol gezdiği işgal yıllarında.. Birinci Dünya Savaşı'ndan yenik çıkan Osmanlı, Anadolu'yu galip devletlere paylaştırdı... Bu paylaşımda Fransızların payına da Adana ve çevresi düştü... Yer altı ve yer üstü zenginliklerimize göz koyan Fransızlar ilk olarak Fransız para birimi Frank'ı ve dil olarak da Fransızcayı geçerli saydılar. Amaçları bölge halkını  ekonomiksel ve kültürel anlamda kıskaca almaktı.

Beş Ocak meydanında var bir anıt
Selam verir ordan ATA'SI...
Belleklerden hiç çıkmaz
Orhan Kemal'in KANLI FABRİKASI
1920'li KAÇKAÇ yılları gelir de akla
Rahmetle anılır ŞEYH CEMİL NARDALI...

İŞBİRLİKÇİLER

İstanbuldaki "İNGİLİZ MUHİBBİLERİ CEMİYETİ"nden esinlenen işbirlikçiler de vardı Adana'da işgal yıllarında.Fanizade Ali İlmi, FERDA, Giritli İlhami, ADANA POSTASI'sıyla  ve REHBERİ HÜDA gibi bazı  gazeteler Fransız işgaline ve Ermeni zulmüne destek veriyorlardı yazılarıyla...

KURTULUŞUN BAYRAĞI YENİ ADANA GAZETESİ

Önceleri "Adana" adıyla basılan ve İşgal aleyhinde yayınlar yaptığı için kapatılan ADANA GAZETESİ, kurucusu Ahmet Remzi Yüregir öncülüğünde, bayraklaşan bir direniş ruhuyla Pozantı'da bir vagonda "YENİ ADANA" adıyla gizlice tek sayfa basılarak tek dişi kalmış emperyalist Fransa ve onun kuklası Ermenilere karşı kahramanca bir duruş sergiliyordu baskı, korku ve tehditlere rağmen...

YENİ ADANA gazetesi sahiplerinden Çetin Remzi Yüregir'in dayısı olan ulu ozan

FAZIL HÜSNÜ DAĞLARCA şöyle seslenir Adana'ya bir şiirinde:

“ yurt özgürlük ağacı
ben özgürlük dalıyım
kirvem Adanalıyım.
çağların Seyhandaki
nice yıllık salıyım

kirvem Adanalıyım
bir avuç yıldızım var
geleceğin falıyım...

.......

ben yediden yetmişe
kurtuluş masalıyım
kirvem Adanalıyım”

Adanalının kahramanca karşı koymasıyla zor günler geçiren Fransızlar, ATATÜRK'ÜN önderliğinde kazanılan KURTULUŞ SAVAŞI'NIN sağladığı sonuç ile Ermeni milisleri de yanına alarak 5 OCAK 1922'de Adana'yı terk etti... Bu kaçışın, yenilginin 100, yılını yaşıyoruz büyük bir onurla bu günlerde.

Adana'nın adının başında "şanlı, gazi, kahraman" sıfatları yoktur ama Adana bu sıfatların hepsine layık bir şehirdir.. Tarih, Adanalının katıksız yurt sevgisinin tanığıdır..

Varsın kutlu kahramanlığı birtakım sıfatlarla kutsanmamış olsun... Kutsanma, sözcüklerle değil yürekle olur... Adanalı yurt, bayrak, toprak sevgisiyle can bulmuş kocaman bir yüreğin sahibidir ...

MEMLEKET SEVDASI adlı şiirimden bir alıntıyla yazımıza son verelim..

  “ Severim memleketimi
TUR ve UNÇ'a sevdalı
Çukurova'da yazılır delikanlılığın kitabı

........

Bir insanlık dersidir Şahmeran Hikayesi
Okumak gerek Taşköprü'de
Adanalı iki Kemal'i...
Eşkiya İNCE MEMET'tir
Mesken tutan Torosların karlı zirvesini
Lokman Hekim Misis'te yazar
Ölümsüzlüğün reçetesini
Hadi! Ganele çimmeye gidek..
Gadasın aldııım!"
Ne güzeldir dostluk kokan şivesi...”   

Rahmetler olsun 5 OCAK destanını yazan özgürlük sevdalılarına... Bayrağa, toprağa, adanmış canlara ...

*

Fotoğraflar Adana’nın Eski Fotoğrafları grubundan alınmıştır.