Kucuksaat.com kurucusu Taner Talaş, Adana siyaset tarihi araştırmalarına devam ediyor. 11'inci araştırma yazısında Talaş, 1957 seçimleri sonrasında TBMM'de görev yapan Adana milletvekillerini yazdı.

11 Eylül 1957 tarihinde verilen bir önerge üzerine, seçimlerin yenilenmesine karar verilmiş, 27 Ekim 1957 tarihinde 11. TBMM’nin oluşmasını sağlayan genel seçimler yapılmıştır.

SEYHAN, ADANA OLUYOR

Onuncu dönem Seyhan milletvekillerinin verdiği bir önerge ile 25 Ocak 1956 tarih 6644 numaralı kanunla, Seyhan vilayetinin adı yeniden Adana olmuştur. 23 yıl boyunca Seyhan ismiyle anılan bölge, Adana ismini almış, günümüze kadar da böyle devam etmiştir.

1957 GENEL SEÇİMLERİ CHP ADANA ADAYLARI

• Nevzat Arman
• Mehmet Geçioğlu
• Suphi Baykam
• Kazım Doğan
• Hamza Eroğlu
• Kasım Gülek
• Ahmet Karamüftüoğlu
• Saim Karaömerlioğlu
• Melih Küçüktepepınar
• Ali Menteşoğlu
• Yılmaz Mete
• Hamdi Öner
• Kemal Sarıibrahimoğlu
• Kemal Satır
• Rıza Tekeli
• Turgut Yeğenağa aday olarak gösterilmiştir.

1957 GENEL SEÇİMLERİ DEMOKRAT PARTİ ADAYLARI

• Cavit Oral
• Ahmet Topaloğlu
• Sedat Barı
• İsmet Uslu
• Enver Batumlu
• Mehmet Ünaldı
• Muzaffer Balaban
• Ali Hamurlu
• Galip Avşar
• Mahmut Karabucak
• Faruk Uğurlu
• Mustafa San
• Sakıp Önal
• Yusuf Aktimur
• Semih Görgün
• Tahir Burhanlıoğlu aday olarak gösterilmiştir.

Seçimlere ayrıca Cumhuriyetçi Millet Partisi (CMP) ve Hürriyet Partisi (HP) katılmıştır. HP, Demokrat Parti’den istifa eden milletvekilleri tarafından kurulmuştur.

1957 seçimlerinde 298.849 Adana’da kayıtlı seçmenden 228.037’si sandık başına gitmiştir. Seçime katılım oranı yüzde 76.3’tür.

OYLARIN DAĞILIMI

CHP       : 125.040             - %55.1
DP          : 96.197               - %42.4
CMP      : 4.897                 - %2.2
HP          : 695                     - %0.3

Seçim Kanunu’na göre, en fazla oy alanın tüm milletvekilleri alması nedeniyle, CHP Adana’da birinci parti olmuş ve tüm milletvekilleri CHP’den seçilmiştir.

AHMET KARAMÜFTÜOĞLU

1924 yılında Kadirli’de doğdu. Tarsus Amerikan Koleji’nde eğitime başladı. Liseyi İstiklal ve Boğaziçi liselerinde okudu. 1947 yılında Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ne kaydoldu.

1952 yılında mezun oldu. Askerlik görevini tamamladıktan sonra, Kadirli’de avukatlık ve çiftçilik yaptı. CHP Kadirli ilçe başkanıyken, Adana milletvekili seçildi.

1961 yılında yapılan genel seçimlerde yeniden Adana milletvekili olarak yer aldı. Bu dönemde cumhurbaşkanının üniversite mezunu olması konusunda vermiş olduğu yasa teklifi kabul edildi ve bu kanun günümüze kadar devam etti.

1965 yılında CHP’de başlayan “Ortanın Solu” tartışmalarından rahatsız olması sonucunda, 1970 yılında Turan Feyzioğlu tarafından kurulan Güven Partisi’ne geçti.

7 Temmuz 1994’te vefat etti.

ALİ MENTEŞOĞLU

1903 yılında Tarsus’un Koçmarlı köyünde doğdu. İlk ve ortaokulu Tarsus İttihat ve Terakki Rüştiyesi’nde okudu. Liseyi Adana Sultanisi’nde tamamladı. Liseden sonra sırasıyla İstanbul Selimiye Baytar Mekteb-i Alisi’ne, oradan Fen Fakültesi ve İstanbul Darülfünun Tıp Fakültesi’ne devam etti.  1931 yılında tıp fakültesini birincilikle bitirdi. İlk önce Bayburt sonra Ankara daha sonra ise Bahçe Hükümet Tabipliği’ne atandı. Askerlik görevi sonrası 1934-1937 yılları arasında Paris Pasteur Enstitüsü’nde eğitim gördü. Paris’in değişik hastanelerinde görev yaptı. Yurda dönmesi ile beraber, değişik kamu kurum ve kuruluşlarında görev yaptı.

1 Kasım 1947’de Sümerbank Fabrikası Başhekimliği’ne tayin edildi. Bu görevi devam ederken, Adana 5. Bölge Etibba Başkanlığı’na (bugünkü Tabipler Odası) seçildi.

16 Ekim 1949 yılında araseçimlerde CHP İçel milletvekili seçildi.

1950 seçimlerinden sonra Adana’ya yerleşti. Seyhan Veremle Savaş Derneği Başkanlığı, Seyhan, İçel ve Hatay Tabip Odası Başkanlığı, Türk Tabipler Birliği Yüksek Haysiyet Divanı Üyeliği görevlerinde bulundu.

1957 seçimlerinde CHP Adana milletvekili seçildi.

1 Dönem milletvekilliği yaptıktan sonra 1962 yılında Adana Hıfzıssıhha Enstitüsü Müdürlüğü’ne getirildi.

1 Ekim 1968’de geçirdiği kalp krizi nedeniyle Ankara’da vefat etti.

HAMDİ ÖNER

1907 yılında Adana’nın Saimbeyli ilçesinde doğdu. İlk, orta ve lise eğitimini Adana’da tamamladıktan sonra, Ankara Hukuk Fakültesi’ne kaydoldu ve buradan mezun oldu. Sırasıyla; Hayrabolu Cumhuriyet Savcılığı, Malkara Hâkimliği yaptı.

1939 yılında Almanya’ya gitti ancak 2. Dünya Savaşı’nın patlak vermesi üzerine geri döndü. Türkiye’ye döndükten sonra, İzmir Cumhuriyet Savcılığı, İstanbul Asliye Hâkimliği, Basın Mahkemesi Başkanlığı yaptı.

1956 yılında emekli oldu. Emekliliği sonrasında İstanbul’da serbest avukat olarak çalıştı. 1957 seçimlerinde CHP’den Adana milletvekili seçildi. Bir dönem milletvekilliği yaptı.

4 Eylül 1983 tarihinde vefat etti. Cenazesi Tufanbeyli’deki aile mezarlığına defnedildi.

Adliye ve arzuhal encümeni üyeliğinde bulundu. 

HAMZA EROĞLU

1922 yılında Adana’da doğdu. İlkokulu Seyhan İlkokulu’nda, ortaokul ve liseyi Adana Erkek Lisesi’nde tamamladı. Yükseköğrenimini İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde tamamladı.

1944 yılında İsviçre’ye gitti. Neuchatel Üniversitesi’nde doktora eğitimi aldı. 1950 yılında İstanbul Üniversitesi’nde asistan olarak göreve başladı. 1956 yılında “Harbin Milletlerarası Anlaşmalara Tesiri” başlıklı doçentlik teziyle doçent oldu. Daha sonra Adana’ya döndü. Adana Ticaret Odası’nda göreve başladı ve ilerleyen yıllarda genel sekreter oldu.

27 Mayıs 1960 darbesinden sonra kurulan Kurucu Meclis’te CHP kontenjanından meclis üyesi oldu. 1 Şubat 1967 tarihinde Ankara İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi’nde profesör oldu. Ardından akademinin başkanlığına getirildi.

12 Eylül 1980 askeri darbesinden sonra Danışma Meclisi Ankara Üyeliği’ne seçildi.

“Türk Devrim Tarihi”, “Gerçek Yönüyle Atatürkçülük”, “Atatürkçülük El Kitabı” başta olmak üzere birçok telif esere imza attı.

2015 yılında vefat etti.

KASIM GÜLEK

11. Yasama Dönemi’nde 14 konuşma yapan Kasım Gülek ile ilgili 9 adet dokunulmazlık dosyası TBMM’ye ulaşmıştır. Ayrıca bu dönemde Hariciye Encümeni Üyeliği’nde bulunmuştur.

Detaylı bilgi için tıklayınız

KAZIM BOZDOĞAN

1914 yılında Kadirli’de doğmuştur. İlk ve ortaokul eğitimini Kadirli’de tamamlamıştır. Çiftçilik ve ticaretle uğramış, 1957 seçimlerinde CHP Adana milletvekili seçilmiştir. 1 dönem milletvekilliği yapmıştır.

Gümrük ve İnhisarlar, Nafiya, Ziraat Encümenliği görevlerinde bulunmuştur.

16 Nisan 1989 tarihinde vefat etmiştir. Evli ve 3 çocuk babasıydı.

MUSTAFA KEMAL SARIİBRAHİMOĞLU

1923 yılında Kadirli’nin Küçükçınar köyünde doğdu. İlkokulu Kadirli’de, ortaokulu Adana’da, liseyi Adana Erkek Lisesi’nde okumuştur. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ni 1949 yılında bitirmiş, 1957 yılına kadar Ceyhan’da avukatlık yapmıştır.

12 ve 13. Dönem CHP’den yeniden Adana milletvekili seçilmiştir.

12 Ekim 1975 – 12 Eylül 1980 tarihleri arasında Cumhuriyet Senatosu Adana Üyesi olarak görev yapmıştır. Dünya Parlamentoları Birliği Türk Grubu Yönetim Kurulu Başkanlığı, NATO Parlamenterler Birliği Yönetim Kurulu Üyeliği görevlerinde bulunmuştur.

Ziraat Encümeni, İmar ve İskân Encümeni, Adliye Encümeni üyeliği görevlerinde bulunmuştur.

27 Nisan 1995 tarihinde vefat etmiştir.

İSMAİL KEMAL SATIR

Türk siyasetinin önemli figürlerinden birisi olan Kemal Satır, bu dönemde münakalat encümeni üyeliği görevinde bulunmuştur.

Detaylı bilgi için tıklayınız

MEHMET GEÇİOĞLU

1901 yılında Karaisalı’da doğmuştur. Ortaokulu bitirdikten sonra 3 yıl sanayi mektebine gitmiş ardından askerlik görevini tamamlamış, 1927 yılında Karaisalı Belediye Başkanlığı’na seçilmiştir.

1954 yılına kadar belediye başkanlığı yapmış, bu süre içerisinde çiftçilikle de uğramıştır.

1957 yılında CHP Adana Milletvekili seçilmiştir.

1961 yılında yapılan seçimlerde yeniden Adana milletvekili olarak parlamentoya girmiştir.

Karaisalı Ziraat Odası Başkanlığı, Teyyare ve Kızılay Cemiyetleri Başkanlığı da yapan Geçioğlu, 2 Ağustos 1981 tarihinde vefat etmiştir.

Evli ve 6 çocuk babasıdır.

TBMM çatısı altında bulunduğu dönemde, Maarif ve münakalat encümeni üyeliği görevlerinde bulunmuştur.

4 sual takriri vermiş, 17 konuşma yapmıştır. Konuşmalarının tamamına yakını Diyanet İşleri, imamlar ve imam-hatiplerin sorunlarıyla alakalı olduğu görülmüştür.

KEMAL KÜÇÜKTEPEPINAR

1923 yılında Adana’da doğmuştur. İlk, orta ve lise tahsilinden sonra siyasal bilgiler fakültesine kaydolmuş, 1949 yılında mezun olmuştur.

İlk görev yeri Seyhan Maiyet memurluğu ardından Toprakkale Bucak Müdürlüğü, Osmaniye Kaymakam Refikliği, Kadirli Kaymakam Vekilliği ve Kemaliye Kaymakamlığı görevlerinde bulunmuştur.

1953 yılında Emniyet Genel Müdürlüğü 4. Şube Müdürü olarak görev yapmıştır.

1954 yılından sonra gazeteciliğe merak salmış, Adana’da “Hür Fikir” gazetesini kurmuş ve başyazarlığını yapmıştır.

12, 13 ve 14. Yasama döneminde de CHP’den Adana milletvekili olarak parlamentoda yer almıştır.

25 Ocak 2004 tarihinde vefat etmiştir.

TBMM çatısı altında Maliye, Basın Yayın ve Turizm Encümeni olarak görev yapmıştır.

MUSLİHİTTİN YILMAZ METE

1920 yılında Fransız ordusu tarafından işgal edilen Adana ilinin Ceyhan ilçesinde bir tepede top ateşi altında dünyaya geldi. Babası İbrahim, annesi Safiye Mete’dir. Babası İbrahim Mete, Giresun’un Alucra ilçesi doğumlu olup, Harb Okulu mezunudur. Kurtuluş Savaşı sırasında binbaşı rütbesiyle halktan 3 bin kişilik gönüllü milis kuvvet toplayarak işgalci güçlere karşı mücadele verdi. İbrahim Mete bu mücadelesi dolayısıyla Ceyhan, Osmaniye, Bahçe ve Kadirli ilçelerinde Milli Kahraman ilan edildi.

Muslihittin Yılmaz Mete, ilk, orta, lise (Gazi Lisesi) ve yükseköğrenimini (Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi – 1942) Ankara’da tamamladı. Lise ve yüksekokul öğrenimi esnasında eskrim sporuyla uğraştı ve çeşitli müsabakalara katıldı. Sait Tayla ve Mustafa Önderer ile birlikte Ankara Eskrim Kulübü’nü kurdu. Atıcılık sporuyla da ilgilendi.

Hukuk Fakültesini bitirdikten sonra yedek subay olarak askere alındı. Ankara’daki yedek subay okulundan sonra vatani görevini İstanbul’da yaptı.

1942 yılında Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun oldu. İçişleri Bakanlığı’na başvurarak idareci kursuna katıldı. Kazanlı’da Nahiye Müdürlüğü, Tarsus, Feke ve Saimbeyli ilçelerinde Stajyer Kaymakam olarak görev yaptı. 1945 yılından sonra Manavgat, Köyceğiz, Fethiye ve Savur ilçelerinde Kaymakamlık görevinde bulundu.

1954 yılında memuriyetten ayrılarak Ceyhan ilçesinde avukatlık yapmaya başladı. 1957 yılında Cumhuriyet Halk Partisi’nden Adana milletvekili seçildi. 1960 ihtilalinden sonra TBMM Anayasa ve Adalet Komisyonu Raportörlüğü, 1963 yılında Türkiye Ziraat Odaları Birliği Hukuk Müşavirliği yaptı.

1964 Tokyo Olimpiyatları öncesi Güreş Federasyonu Başkanı oldu. Daha sonra Gençlerbirliği Spor Kulübü Başkanlığı görevinde bulundu.

1966 yılında Adana’dan Cumhuriyet Senatosu üyeliğine seçildi. CHP Parti Meclisi ve Yönetim Kurulu üyeliklerinde bulundu.

1974 yılında Cumhuriyet Senatosu üyesi iken Bülent Ecevit hükümetinde Gençlik ve Spor Bakanlığı görevine getirildi. Bu uygulama, Cumhuriyet tarihinde ilk olmasıyla tarihe geçti.

26 Ocak 1974 tarihinde Ali Celalettin Coşkun’dan devraldığı bakanlık görevini 17 Kasım 1974 tarihinde Zekai Baloğlu’na devretti.

1977 tarihinde yapılan genel seçimlerde yeniden Cumhuriyet Halk Partisi Adana Milletvekili seçildi. Az seviyede Fransızca bilen Mete, evli ve üç çocuk babasıydı. 2002 yılında Ankara’da vefat etti.

NEVZAT ARMAN

1914 yılında Adana’da doğmuştur. İlk, orta ve lise eğitimini Adana’da tamamlamış daha sonra İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi’ne kaydolmuş, 1938 yılında mezun olmuştur. Mezuniyetinden sonra Feke, Bahçe ve Divriği’de hükümet tabipliği, Adana Sağlık Müdür Yardımcılığı, Devlet Demir Yolları 6. İşletme Sıhhat Başmüfettişliği yapmıştır. Daha sonra memuriyetten istifa eden Arman, Adana’da serbest hekimlik, matbaacılık ve çiftçilikle uğraşmıştır.

1957 seçimlerinde CHP Adana milletvekili olarak meclise katılmıştır. 1 Dönem vekillik yaptıktan sonra, Adana Kan Bankası Müdürlüğü, Adana Sağlık Koleji Müdürlüğü, Adana Sağlık ve Sosyal Yardım Müdürü olarak görev yaptıktan sonra 31 Ekim 1977 tarihinde Muş Sağlık ve Sosyal Yardım Müdürlüğü’ne tayin edilmiştir.

Adanalı ünlü gazeteci Ayşe Arman’ın dedesidir. 12 Haziran 1989 tarihinde vefat etmiştir.

TBMM çatısı altında Sıhhat ve İçtimai Muavenet, Çalışma Encümeni üyeliği görevlerinde bulunmuştur.

RIZA TEKELİ

1912 yılında Adana’da doğmuştur. İlk, orta ve lise öğrenimini Adana’da tamamlamış, üniversite eğitimi için Almanya’ya gitmiştir. 1933 yılından 1939 yılına kadar Tecnishe Hoschule’da eğitim almıştır. Ardından askerlik görevini tamamlamış, 1942 yılından 1957 yılına kadar Tarsus’ta bulunan Çukurova Fabrikaları’nda fen müdürü olarak görev yapmıştır.

1957 seçimlerinde CHP Adana milletvekili seçilmiş, görev süresi 1 dönemle sınırlı kalmıştır.

Siyaset hayatına Turan Feyzioğlu’nun kurduğu Güven Partisi’ne katılarak devam etmiş, Güven Partisi’nin Genel Yürütme Kurulu Üyeliği, Disiplin Kurulu Üyeliği görevlerinde bulunmuştur.

TBMM’de bulunduğu dönem içerisinde bütçe encümeni üyeliği görevinde bulunmuş, 27 konuşma yapmış, 2 ihtar cezası almış, dokunulmazlığının kaldırılması için meclise fezleke gönderildiği tespit edilmiştir.

Almanca ve İngilizce bilen Rıza Tekeli, 20 Mayıs 1990 tarihinde vefat etmiştir.

SAİM KARAÖMERLİOĞLU

1921 yılında Kozan’da dünyaya gelmiştir. İlk ve orta öğrenimini Kozan’da lise öğrenimini Adana Erkek Lisesi’nde tamamlamıştır. Üniversiteye gitmeden 1 yıl Ceyhan İş Bankası Şubesi’nde çalışmış, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ne kaydını yaptırmıştır. Hukuk fakültesini bitirdikten sonra askerlik görevini tamamlamış, askerlik sonrası hakimlik görevinde bulunmuştur.

7 Mart 1955 tarihinde hakimlikten istifa etmiş, Kozan’da avukatlık yapmaya başlamıştır. Bu süre içerisinde CHP Kozan İlçe Başkanlığı görevini yürütmüş, 1957 seçimlerinde meclise CHP Adana milletvekili olarak katılmıştır.

TBMM çatısı altında, nafiya encümeni üyeliği görevinde bulunmuştur. 18 konuşma yapmış, 6 sual takriri vermiştir.

Evli ve 3 çocuk babası olan Karaömerlioğlu, 12 Mayıs 1988 tarihinde vefat etmiştir.

SUPHİ BAYKAM

1926 yılında Adana’da doğmuştur. İlk, orta ve lise öğrenimini Adana’da tamamladıktan sonra, İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi’ne kaydolmuştur. Öğrenciliği sırasında “Milli Birlik” isminde bir gazete çıkarmıştır. 3 yıl Milli Türk Talebe Birliği Genel Başkanlığı yapmış, Milletlerarası Öğrenci Konseyi’ne delege seçilmiştir.

1943 yılında tıp fakültesinden mezun olmuş, ardından askerlik görevini tamamlayarak mesleğine dönmüş, radyoloji uzmanı olarak mesleğine devam etmiştir.

1953 yılında CHP’ye üye olan Suphi Baykam, CHP’nin kadın ve gençlik kollarını kurmuştur.

Nazım Hikmet’in afla salıverilmesini protesto etmiş, açlık grevine başlamıştır.

1957 yılında CHP Adana milletvekili olarak parlamentoya dâhil olmuştur.

27 Mayıs 1960 darbesi sonrasında kurulan Kurucu Meclis’e CHP kontenjanından meclis üyesi olarak atanmıştır.

12 ve 13. Dönem seçimlerinde CHP’den İstanbul milletvekili seçilmiştir.

1965 yılında İsmet İnönü’nün “Ortanın Solu” projesinin savunucularından olmuş, bu süreçte parti sözcülüğü, genel sekreter yardımcılığı, CHP Meclis Başkanvekilliği görevlerini üstlenmiştir.

CHPnin 1965 seçimlerinden yenilgiyle çıkması üzerine parti meclisinden istifa ederek milletvekili olarak görevini sürdürmüştür.

1968 yılında aktif siyasetten çekilen Baykam, “Halk Sektörü” sloganıyla çok ortaklı bir şirket kurmuş, “HASTAŞ” olarak tarihe geçen şirket, o dönem basınının özellikle de Hürriyet Gazetesi’nin ağır ve yıpratıcı haberleri sonrasında iflas etmiştir.

“Modern Sağlık Organizasyonu” isimli bir eseri bulunan Baykam, çeşitli gazetelerde köşe yazıları yazmış, 21 Haziran 1996’da Mersin’in Silifke ilçesinde geçirdiği kalp krizi sonucunda vefat etmiştir.

Dünyaca ünlü ressam Bedri Baykam’ın babasıdır.

Vefatından sonra anıları gazeteci Alptekin Gündüz tarafından “En Sevdiği Güneşti” ismiyle kitaplaştırıldı. Siyasi yaşamı boyunca, 27 Mayıs 1960 darbesini destekledi ve devrim olarak gördü.

Demokrat Parti’ye karşı en sert muhalefeti yürüten milletvekili olarak bilindi.

11. Yasama Dönemi’nde meclis yönetimi tarafından en fazla cezalandırılan milletvekili oldu.

TURGUT YEĞENAĞA

1924 yılında Adana’da doğdu. Osmanlı ve Cumhuriyet döneminin etkin siyaset şahsiyetlerinden biri olan Ali Münif Yeğenağa’nın oğludur.

İlk, orta ve lise öğrenimini Galatasaray Lisesi’nde tamamladı. Yükseköğrenimini İngiltere’deki Leeds Üniversitesi Mensucat Bölümü’nde bitirdi.

1949 yılında Türkiye’ye döndü. Askerlik sonrasında 1950 yılında Sümerbank Ereğli Bez Fabrikası’nda işletme mühendisi olarak göreve başladı. Ardından Adana Sümerbank Plan Bürosu Şefi, Paktaş Teknik Müdürü olarak görev yaptı.

1955 yılında görevlerinden ayrılıp siyasete atıldı. CHP Adana İl Başkanlığı yaptı.

1957 seçimlerinde CHP Adana milletvekili seçilerek parlamentoya katıldı.

27 Mayıs 1960 darbesi sonrasında siyaseti bırakma kararı verdi. Çukobirlik, Ceytaş, Çukurova Elektrik, Çumitaş, Çeştaş, Çukonam gibi halka açık büyük şirketlerin yöneticiliğini yaptı. Ardından çiftçilikle uğraştı.

12 Eylül askeri darbesinden sonra Danışma Meclisi Adana Üyesi seçildi. Danışma Meclisi üyesiyken, 16 Ocak 1983’te vefat etti.

Evli ve 2 çocuğu olan Yeğenağa, İngilizce ve Fransızca bilmekteydi.

Turgut Yeğenağa, 16 Ocak 1983 günü Adana’da hayatını kaybetti. Cenazesi Ankara’ya götürülerek, 18 Ocak 1983 günü TBMM önündeki törenin ardından  Cebeci Asri Mezarlığında toprağa verilmiştir.

TBMM çatısı altında İktisat ve Sanayi Encümeni Üyeliği görevlerinde bulundu.